اقامتگاه بومگردی از جمله استراحتگاه‌ها و اقامتگاه‌هایی است که در سال‌های اخیر به دلیل گرایش روز افزون مردم و حضور در دل طبیعت و اقامت در اقامتگاه‌هایی به جز هتل‌ها و مسافرخانه‌ها، رونق بسیار زیادی پیدا کرده. مکان‌هایی که اقامتی ارزان و آسان نسبت به سایر همتایان را برای شما فراهم می‌کنند و در صنعت گردشگری ایران نقش بسیار مهمی دارند. اقامتگاه‌های بومگردی در اصل خانه‌هایی هستند که در مناطقی طبیعی و بکر بنا می‌شوند و مردم بومی با بنا کردن آن‌ها در میان خانه‌های خود، به مسافران و گردشگران اجازه می‌دهند که در کنارشان اقامتی دلنشین را سپری کنند. اما واقعیت‌های ناگفته‌ای هم در مورد اقامتگاه‌های بوم گردی وجود دارد که ما در ادامه آن‌ها را برای شما شرح خواهیم داد.
اقامتگاه بومگردی یا فلسفه بوم گردی
اقامتگاه بومگردی در توصیف، شرح مفصلی دارد اما پیش از آن اجازه دهید تا کمی در مورد بوم گردی و فلسفه پنهان در پشت آن صحبت کنیم.
در حالت کلی واژه “بوم” را به “مسکن طبیعی” معنا می‌کنند. بوم در نگاه اولیه یک فضای طبیعی و البته کمتر دست خورده محسوب می‌شود که تمام افراد ساکن در آن اعم از انسان‌ها، گیاهان و حیوانات همگی به طبیعی‌ترین حالت و شکل ممکن در آن زندگی می‌کنند. به این ترتیب بوم گردی در اصل یک نوع سفر مسئولانه است که فرد در این سفر تلاش می‌کند تا با به وجود آوردن کمترین تغییر و آسیب‌ها، وارد یک منطقه بومی شده، مدتی در آن زندگی کند و سپس این مکان را ترک کند.
این سفر مسئولانه‌ای است که به مسافر آن، “بوم گرد” گفته شده و این فرد موظف است تا به طور طبیعی، از طبیعت مراقبت کند و آسیبی به آن وارد نکند. اما موضوع اصلی بوم گردی تنها بحث مهم در محیط زیست نیست، بلکه فرهنگ بومی هم اهمیت بسیار زیادی دارد. شما در یک سفر بوم گردی به عنوان یک فرد بومگرد نه تنها در قبال طبیعت و منطقه مسئول رفتار خود هستید، بلکه به لحاظ فرهنگی هم باید با کمترین ایجاد آسیب فرهنگی در منطقه حضور داشته باشید. به عبارتی بوم گردی یک سفر است که گردشگر در آن به شدت مراقب رفتار خود بوده و به هیچ عنوان نباید در منطقه اثری از خود باقی بگذارد، یعنی صرفاً یک تجربه‌گر و پذیرنده باشد.
رزرو بهترین اقامتگاه
تعریف اصلی اقامتگاه بومگردی
بر اساس توضیحاتی که تا این قسمت به شما ارائه کردیم به خوبی با بومگردی و بوم گرد آشنا شدید. حالا قصد داریم تا شما را با تعریف اقامتگاه بومگردی آشنا کنیم. اقامتگاه بوم گردی در اصل به خانه‌ای اطلاق می‌شود که در یک منطقه طبیعی قرار گرفته و بر اساس قوانین و ضوابطی مشخص و از پیش تعیین شده که مطابق با تأمین امنیت محیط زیست منطقه هستند، ساخته می‌شود. این ضوابط و مقررات همگی بر اساس گردشگری پایدار و حفظ محیط زیست تعیین می‌شوند که در کنار رعایت این موارد، به مهمانان وارد شده به منطقه خدمت رسانی می‌کنند.
بر همین اساس یک اقامتگاه بومگردی هم به لحاظ فیزیکی و هم به لحاظ خدماتی که ارائه می‌کند، در یک راستا بوده و با هدف حفاظت کردن از محیط زیست و اشاعه و حفظ فرهنگ بومی منطقه، فعالیت خود را آغاز می کند. برای اینکه شما در یک اقامتگاه واقعی بوم گردی بتوانید به تمام این اهداف دست پیدا کنید باید اقامتگاه خود را با ویژگی های مخصوص آن طراحی و اجرا کنید. اقامتگاه‌هایی که این ویژگی‌ها را داشته باشند، اقامتگاه‌های بوم گردی هستند که ما در ادامه ویژگی‌های آن‌ها را برای شما شرح خواهیم داد.
خصوصیات اقامتگاه های بومگردی
شاید تصور کنید که هر کلبه، خانه یا فضای محصور در چهار دیواری که در دشت، جنگل، کنار دریا یا مناطق کویری وجود داشته باشد یک اقامتگاه بوم گردی است. اما واقعیت این است که بر اساس تعاریفی که ما به شما ارائه کردیم اقامتگاه بوم گردی خصوصیات خود را دارد. ما در ادامه ویژگی‌ها و خصوصیاتی که هر اقامتگاه بوم گردی باید آن‌ها را در خود داشته باشد به شما ارائه خواهیم کرد.
· معماری و طراحی بنا بر اساس خصوصیات بومی منطقه
اولین فاکتور این است که اقامتگاه بومگردی شما باید بر اساس معماری و طراحی بناها در منطقه، طراحی و اجرا شود. یک اقامتگاه بوم گردی بهتر است با مصالح بوم آورد موجود در منطقه ساخته شود. برای مثال در مناطق جنگلی، ساحلی یا کویری شما باید با مصالح غالب در آن منطقه اقامتگاه خود را برپا کنید. در این حوزه مسئله مهم این است که مصالح تا جایی که امکان دارد از مناطق دیگر خریداری نشده و به منطقه شما منتقل نشوند.
این مصالح کاملاً باید بوم آورد بوده و ضمن تولید و تهیه در منطقه، بر اساس اقلیم منطقه مورد استفاده قرار بگیرند. ضمن اینکه نیروهای انسانی مورداستفاده همگی باید محلی و بومی باشند تا برای امور تأمین مصالح و ساخت‌وساز از آن‌ها استفاده شود. فراموش نکنید که از جمله اهداف اصلی در این حوزه ایجاد و توسعه اقتصاد و اشتغال است که البته این موضوع در روستاها و در حال حاضر کمتر مشاهده می‌شود. اگر با درنظرگرفتن این هدف اقامتگاه‌های بوم گردی بنا شوند، مهاجرت روستاییان از روستا به شهر کمتر شده و موجب توسعه اقتصادی و فرهنگی در منطقه خواهد شد.
·چیدمان‌ها در اقامتگاه بوم گردی بر اساس فرهنگ غالب بومی
ویژگی دوم این است که در طول یک سفر بوم گردی، فرد می‌تواند به راحتی با فرهنگ منطقه بومی آشنا شود. به همین دلیل است که شما به عنوان اصلی‌ترین کار باید در طراحی و ساخت و چیدمان اقامتگاه بوم گردی خود حتماً از المان‌های مختلف سنتی استفاده کنید. موضوعاتی که کاملاً مربوط به سنت و فرهنگ مردم بومی منطقه شما هستند و بخشی اساسی و مهم را در اقامتگاه بومگردی تشکیل می‌دهند.
برای مثال پرده‌ها، ظروف، فرش، پارچه‌های سوزن دوزی، اشیا تزیینی، گل و گیاهان، ادوات موسیقی و موارد مشابه باید با دقت و ظرافت در طراحی و چیدمان اقامتگاه‌های بوم گردی مورد استفاده قرار بگیرند. فراموش نکنید که استفاده کردن از تجهیزات و وسایلی که قدیمی هستند، ارزش بیشتر و البته تأثیر فراوان‌تری بر بیننده دارد. اگر این وسایل به حالت قدیمی در دسترس شما نیستند، باز هم مشکلی نیست. چون می‌توانید آن‌ها را مجدداً طراحی کرده و در قسمت‌های مختلف اقامتگاه‌های بوم گردی خود مورد استفاده قرار دهید. این روش یکی از تأثیرگذارترین و بهترین روش‌هاست که شما می‌توانید فرهنگ منطقه و بوم خود را به مهمانان و گردشگران منتقل کرده و به آن‌ها نشان دهید.
· میزبانی کردن بر پایه فرهنگ و سنت منطقه
بد نیست بدانید که از دیگر روش‌ها برای اینکه به خوبی اقامتگاه بوم گردی خود را تجهیز کرده و فرهنگ خود را به گردشگران معرفی کنید، این است که بر اساس فرهنگ اصیل بومی خود از بوم گردها با لباس‌های سنتی که در منطقه وجود دارد و با لهجه بومی و گویش اصیل خودپذیرایی کنید. پذیرایی کردن بر اساس فرهنگ‌ها و سنت‌ها و باورها، همگی منابع ارزشمندی محسوب می‌شود که می‌تواند به سرعت فرهنگ شما را منتقل کند. سبکی که شما برای پذیرایی کردن از میهمانان خود در نظر می‌گیرید باید بر اساس سنت‌های بومی شما باشد.
اینکه در اقامتگاه‌های بوم گردی منطقه شما، مهمانان به طور سنتی بر روی زمین خوابیده، روی زمین غذا بخورند و به طور کلی سبک زندگی ساده و بومی منطقه شما را اجرا کنند، تأثیرات بسیار زیادی دارد. پختن غذاهای محلی در اقامتگاه‌های بوم گردی هم یکی دیگر از جاذبه‌های این اقامتگاه‌ها به حساب می‌رود. گردشگران دوست دارند که وقتی به مناطق جدید سفر می‌کنند بتوانند از غذاها خوراک‌ها و نوشیدنی‌های سنتی آن منطقه استفاده کنند. اینکه شما تا جایی که ممکن است از مواد اولیه ارگانیک که در منطقه شما پرورش پیدا کرده‌اند استفاده کرده و غذاهای سنتی و بومی منطقه را تهیه کنید، کمک می‌کند تا بخش عمده‌ای از فرهنگ خود را به راحتی به گردشگران منتقل کنید.
· مدیریت کردن منابع طبیعی و رعایت اصول ضوابط محیط زیست
فاکتور و نکته مهم بعدی این است که شما منابع و انرژی‌های خود را مدیریت کنید. در اقامتگاه‌های بومگردی باید تلاش کنید تا از هدر رفت انرژی جلوگیری کرده و تا جایی که ممکن است انرژی‌های پاک را مورد استفاده قرار دهید. در حال حاضر در برخی از مناطق و اقامتگاه‌های بوم گردی دسترسی به نور آفتاب به طور گسترده وجود دارد و همین موضوع سبب شده تا از پنل‌های خورشیدی بوفور استفاده شود.
یا اینکه آب‌هایی را که در اقامتگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای آبیاری باغچه یا شستشوی اقامتگاه مورد استفاده قرار دهند. ضمن اینکه تفکیک کردن زباله‌ها و جدا کردن ظروف یکبار مصرف کمک می‌کند تا شما تولید پسماند و زباله خود را به حداقل برسانید و به‌راحتی این زباله‌ها را به کود کمپوست تبدیل کنید یا در بخش‌های دیگر اقامتگاه‌های بوم گردی مورد استفاده قرار دهید.
· راهنمایان محلی برای اقامتگاه بومگردی
در هر حال در هر منطقه‌ای که اقامتگاه خود را برپا کنید، نیاز به راهنمایان محلی دارید تا مهمانان و گردشگران را به گردش برده و منطقه را به آن‌ها معرفی کنند. این راهنمایان بیشتر اوقات افراد محلی هستند که در همان منطقه متولد شده، بزرگ شده‌اند و زندگی می‌کنند. به همین دلیل تجربه‌ها و اطلاعات کافی به لحاظ طبیعی و فرهنگی را در اختیار دارند. این راهنمایان به خوبی می‌توانند تجربه‌های خود را با مهمانان به اشتراک گذاشته و نقش مهمی در انتقال فرهنگ و حفظ محیط زیست منطقه خود داشته باشند.
· هزینه های ایجاد شده در اقامتگاه های بومگردی
اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی؛ مانند سایر اقامتگاه‌ها هزینه‌هایی پیش رو دارد. البته زندگی در سبک اقامتگاه‌های بوم گردی سفری ارزان محسوب می‌شود، چون منابعی کمتر و نسبتاً ارزان‌تر را در اختیار شما قرار می‌دهد تا هزینه‌های کلی سفر برای شما به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند. به همین دلیل اقامتگاه‌های بوم گردی هزینه‌های کمتری را نسبت به مسافرخانه‌ها و هتل‌ها به شما تحمیل می‌کنند. در اغلب اقامتگاه‌ها، هزینه‌هایی که شما برای یک اقامت شبانه با استفاده از امکانات و یک وعده غذایی یعنی صبحانه روز بعد پرداخت می‌کنید، در کمترین حد خود بوده و البته بر اساس قوانین اقامتگاه متغیر است.
· نحوه رفتار در اقامتگاه بومگردی
آخرین فاکتوری که در مورد اقامتگاه‌های بوم گردی باید به آن اشاره کنیم این است که شما به‌عنوان یک بوم گرد و گردشگر مسئول هستید که اخلاقی و عاقلانه رفتار کنید. چون هدف بوم گردی، توسعه گردشگری پایدار و حفظ ارزش‌ها در منطقه است. یک فرد بوم گرد و گردشگر باید به قوانین و عرف اقامتگاه احترام گذاشته و فرهنگ منطقه را با ارزش بداند. ضمن اینکه از منابع انرژی مانند آب و برق به‌خوبی استفاده کند و به تفکیک زباله‌ها همین‌طور اجرای آموزه‌های فرهنگی که از سوی میزبان اجرا می‌شوند، احترام بگذارد. همچنین با رعایت سکوت و آرامش و عدم آسیب رساندن به محیط زیست، سفر خود را به سفری جذاب و به‌یادماندنی در اقامتگاه بوم گردی تبدیل کند.
اقامتگاه‌های بومگردی و زندگی مسالمت آمیز با طبیعت
درهرحال سفر به مناطق مختلف و خصوصاً اقامت در اقامتگاه‌های بوم گردی مختلف در ایران یا جهان می‌تواند یک تجربه منحصربه‌فرد و تکرارنشدنی باشد. البته اگر می‌خواهید این سفرها به یک تجربه واقعی و به‌یادماندنی تبدیل شوند، توصیه ما به شما این است که تمام نکات ضروری و مهمی که توسط افراد بومی رعایت می‌شود را حتماً رعایت کرده و به آن‌ها توجه کنید. این نکات و آموزه‌ها، نقشی اساسی در انتقال فرهنگ منطقه دارند و می‌توانند سفر شما را ایمن و خاطره‌انگیز کنند.
