کشور عزیزمان ایران دارای جاذبه‌های گردشگری و مکان‌های طبیعی متفاوتی است. هر ساله گردشگران بسیاری از این جاذبه‌ها دیدن می‌کنند. از جمله سرمایه‌های ملی هر کشوری دریاچه‌ها و تالاب‌ها هستند. کشور ما هم از این نعمت بی‌بهره نیست. در این مقاله با سفرهای پایتخت همراه باشید تا به معرفی یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های کشور یعنی تالاب شادگان بپردازیم.
معرفی تالاب شادگان
تالاب شادگان که در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان و ۵۰ کیلومتری آبادان واقع شده یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران به شمار می‌رود که ترکیبی از سه تالاب شادگان، خور موسی و خورالامیه است. مساحت این تالاب حدود ۴۰۰ هزار هکتار است و با رودهای کارون و جراحی و جزر و مدهای خلیج فارس تغذیه می‌شود.
این تالاب از شمال به شادگان و هورالدورق، از جنوب به رودخانه بهمن‌شیر، از غرب به جاده دارخوین و آبادان و از شرق به آب‌های خور موسی منتهی می‌شود و از جنوب در نهایت به خلیج فارس می‌ریزد. شادگان همچنین یکی از مناطق حفاظت شده محیط‌زیست است و به عنوان پناهگاه بین‌المللی حیات وحش شادگان معروف است.
علاوه بر این باید اضافه کنیم که این تالاب در سال ۱۳۵۴ شمسی در یونسکو به ثبت رسیده است.
جزئیات بیشتر درباره تالاب شادگان
بیشترین آب ورودی به تالاب شادگان از سمت رودخانه جراحی است. پس از آن نهر بحره که از رودخانه‌ی کارون می‌آید، به تالاب می‌ریزد. گرچه باید بدانید که عمق این تالاب زیاد نیست و تنها در حد چند متر است. این تالاب را با نام‌های دیگری همچون خوردورق، دورق‌الفرس، فلاحیه و همچنین استلاحیه هم می‌شناسند.
امروزه اما این تالاب را همان شادگان می‌نامند. لازم به ذکر است که تعدادی روستا در مجاورت این تالاب و دو روستا هم در داخل این تالاب قرار دارند. روستای صراخیه یکی از دو روستای این تالاب است. اسکله‌ای محلی در کنار روستای صراخیه و در میانه‌ی راه دارخوین به شادگان قرار دارد.
در این اسکله، قایق‌ها گردشگران را به تماشای تالاب شادگان می‌برند. مردم محلی با دامداری، ماهیگیری، شکار پرنده، نی بری و برداشت علوفه از این تالاب بهره‌برداری می‌کنند و از این طریق روزگار خود را می‌گذرانند.
شادگان، زیستگاه گونه های مختلف جانوری
در تالاب شادگان خوزستان حدودا ۱۵۲ گونه پرنده و ۴۰ گونه پستاندار زندگی می‌کنند. علاوه بر این‌ها باید اضافه کرد که دلفین بینی بطری، معروف‌ترین پستاندار این تالاب به شمار می‌رود. این دلفین با حرکات نمایشی زیبا از گردشگران دلربایی می‌کند.
گفتیم که بعضی مردم روستاهای حاشیه این تالاب بزرگ، به پرورش گاومیش مشغول هستند. به همین خاطر اگر بخواهید از این تالاب دیدن کنید احتمال دارد که گاومیش‌ها را سر راه خود ببینید.
علاوه بر حیواناتی که نامشان ذکر شد، انواع ماهی‌ها و آبزیان زیادی در تالاب شادگان روستای صراخیه زندگی می‌کنند. بعضی از این ماهی‌ها از رودخانه بهمن‌شیر و جراحی و کارون برای تخم‌گذاری، به آب‌های شادگان می‌آیند.
ماهی بنی، کپور رنگی، کوسه‌ماهی، مارماهی، ماهی حمری و انواع میگو، ازجمله گونه‌های بومی آبزیان این منطقه به حساب می‌روند.
پوشش گیاهی تالاب شادگان
در بخش آب شیرین تالاب شادگان، پوشش گیاهی متنوع و انبوهی دیده می‌شود که محل بسیار مناسبی برای گذراندن ایام پرندگان مهاجر است. منطقه آب شور تالاب یعنی آن قسمت از تالاب که در جنوب جاده آبادان – ماهشهر واقع شده اما فاقد هرگونه پوشش گیاهی است.
به دلیل نزدیکی به خلیج فارس و تأثیرات جزر و مد دریا و وسعت شوره زار، این قسمت دارای پوشش گیاهی ۲۵% و در بعضی از نقاط فاقد پوشش گیاهی است. در قسمت جنوبی گونه‌های غالب را علف شور و گیاهان تیره گرامینه تشکیل می‌دهد.
همچنین در قسمت شمال جاده آبادان – ماهشهر پوشش گیاهی مطلوب حدود %۹۰-۸۰ و گونه‌های غالب، جگن و لوئی و گیاهان علفی تیره گرامینه هستند. بـه طور کلی پوشش گیاهی داخل تـالاب از گیاهان هیگروفیت و مزوفیت دائـمی و فصلی و پوشش گیاهان اراضی حواشی آن به جز نخلستان‌ها و زمین های زراعی از اجتماعات گیاهان هالوفیت تشکیل شده.
پوشش گیاهی غالب
پوشش گیاهی عمده تالاب شادگان، منطقه‌ی وسیعی از رویش Shoenoplectus Typha است که دور تا دور آن را به صورت نواری در برگرفته. این رویش از ماه‌های اسفند تا آبان به شرط وجود آب کافی در تالاب فعال است و در بقیه ماه‌ها به خصوص در زمستان، قسمت‌های هوایی خود را از دست می‌دهد و تنها ریزوم یا قسمت‌های زیرزمینی آن به صورت غیرفعال باقی می‌ماند.
وضعیت فعلی تالاب شادگان
با وجود این که همچنان بازدید از این تالاب وسیع تجربه‌ای منحصر به فرد برای هر گردشگری خواهد بود؛ اما متأسفانه باید به این نکته اشاره کنیم که در حال حاضر این تالاب وضعیت خوبی ندارد. در واقع در سال ۱۳۷۲ این تالاب وارد فهرست قرمز تالاب‌های بین‌المللی یا لیست مونترو شده است.
ورود به این لیست به دلیل سدسازی و رعایت‌نشدن نیاز آبی تالاب، تخلیه پساب‌های آلوده، عبور لوله‌های نفتی، تخلیه زباله‌های شهری و فعالیت ۳۰ واحد پتروشیمی در تالاب شادگان بوده است که موجب آسیب رسیدن به زیست‌بوم طبیعی ناحیه این تالاب شده است.
در بازدید از تالاب شادگان چه تفریحاتی می توانیم انجام دهیم؟
اما شاید بخواهید بدانید با بازدید از تالاب شادگان در استان خوزستان چه تفریحاتی می‌توانید انجام دهید تا بیشترین لذت را از اوقات خود ببرید. در ادامه با سفرهای پایتخت همراه باشید تا به معرفی برخی از این فعالیت‌های مفرح بپردازیم.
۱. در مضیف ها استراحت کنید و از مناظر لذت ببرید!
یکی از تفریحاتی که می‌توانید در تالاب شادگان انجام بدهید استفاده از مضیف‌ها و استراحت کردن و تماشای مناظر از آنجاست. اگر نمی‌دانید مضیف چیست باید بگوییم که به استراحتگاهی که از نی و برگ درخت نخل ساخته‌شده، مضیف می‌گویند. این نوع استراحتگاه‌ها در جنوب کشور زیادند.
در نزدیک تالاب شادگان هم مضیف‌های زیادی وجود دارند. این مضیف‌ها در جزیره‌ای وسط تالاب ساخته شده‌اند تا گردشگران روی آن استراحت کنند.
۲. قایق سواری کنید!
از دیگر تفریحاتی که می‌توانید در تالاب شادگان انجام دهید باید به قایق‌سواری اشاره کرد. در واقع معروف‌ترین تفریح این تالاب در روستای صراخیه، قایق‌سواری است. با قایق‌سواری، می‌توانید آرامش تالاب را بیشتر احساس کرده و منظره‌های مختلفی را در طول مسیر خود مورد مشاهده قرار بدهید.
پس با رفتن به این تالاب بهشتی چه تنها سفر می‌کنید چه با دوستان و خانواده می‌توانید قایق‌سواری کرده و لحظاتی به یاد ماندنی در خاطراتتان ثبت کنید.
۳. عکاسی کنید!
یکی از تفریحات جالبی که بسیاری افراد خوش ذوق و قریحه به هنگام بازدید از مناظر طبیعی انجام می‌دهند عکاسی است. به‌خصوص زمانی که در قایق نشسته‌اید و آرامش محیط تالاب شما را در بر گرفته با عکس‌گرفتن و ثبت مناظری که پیش چشمتان است لذتتان را دو چندان خواهید کرد.
همچنین می‌توانید بعدتر هم با دیدن عکس‌هایی که گرفته‌اید این خاطره شیرین را زنده کنید و با یادآوری آرامش تالاب، از دغدغه‌های زندگی شلوغ و شهری دور شوید.
۴. سوغاتی بخرید!
از دیگر تفریحاتی که معمولاً افراد در طول سفر خود انجام می‌دهند سوغاتی خریدن است. خبر خوب این که در منطقه تالاب شادگان هم خوراکی‌ها و صنایع‌دستی بسیاری وجود دارد که می‌توانید تهیه کنید.
این صنایع‌دستی بسیار ارزشمند هستند و به دست بومیان ساخته می‌شوند. علاوه بر این ماهی‌های تازه جنوب، در غرفه‌های روستای صراخیه به فروش می‌رسند و می‌توانید از آنها بخرید و طعم خوبشان را بچشید.
۵. به دیدن پرندگان بپردازید!
همان‌طور که گفتیم تالاب شادگان زیستگاه گونه‌های مختلف پرندگان است و از جمله فعالیت‌های مفرحی که می‌توانید در این منطقه انجام دهید تماشای پرندگانی همچون فلامینگو، پلیکان زرد و سبزقبای هندی است.
چطور به تالاب شادگان برویم؟
حالا که قدری درباره تالاب شادگان اطلاعات کسب کردید شاید بخواهید بدانید که چطور می‌توانید به این تالاب دیدنی بروید. لازم به ذکر است که برای بازدید از این تالاب لازم است به استان خوزستان سفر کنید. بعد وارد اتوبان اهواز به آبادان شوید.
در سه‌راهی دارخوین لازم است وارد جاده دیگری به سمت تالاب شده تا در نزدیکی تالاب به روستای صراخیه برسید. همچنین می‌توانید از ماهشهر به سمت تالاب شادگان بروید.
بهترین زمان رفتن به تالاب شادگان چه موقعی است؟
باتوجه به آب‌وهوای گرم استان خوزستان بهترین زمان سفر به تالاب شادگان، آذر تا فروردین است تا از هوای گرم و شرجی اهواز در امان بمانید. همچنین چنانچه در فصل سرما به این تالاب سری بزنید، احتمال دیدن پرندگان مهاجر هم بیشتر خواهد بود.
جاذبه های گردشگری نزدیک به تالاب شادگان
اگر می‌خواهید بدانید در نزدیکی تالاب شادگان چه دیدنی‌هایی وجود دارد باید بگوییم که روستای صراخیه که به ونیز ایران شهرت دارد در میان آب‌های این تالاب قرار دارد. این روستا با باقی روستاهایی که تابه‌حال دیده‌اید فرق دارد! برای دیدن کردن از روستا می‌توانید سوار قایق شوید.
سبک خانه‌های صراخیه هم متفاوت است. دورتادور بیشتر خانه‌ها با نی پوشانده شده و خانه‌ها با ساده‌ترین وسایل در دسترس بومیان ساخته شده‌اند. صفا و سادگی در این روستای گردشگرپذیر موج می‌زند.
علاوه بر این آرامگاه ملا فاضل سکرانی که به «عمید ابوذیه» و «امیر الشعرا» معروف است، یکی دیگر از مکان‌های دیدنی نزدیک به تالاب شادگان است. این شاعر در سال ۱۳۰۲ در شادگان متولد شد و در سال ۱۳۹۲ از دنیا رفت. لازم به ذکر است که او در کشورهای عربی به‌عنوان شاعری برجسته و صاحب سبک مشهور شناخته می‌شود.
جمع بندی
در این مقاله از سفرهای پایتخت به معرفی یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تالاب‌های کشورمان در استان خوزستان یعنی تالاب شادگان پرداختیم که ترکیبی از سه تالاب شادگان، خور موسی و خورالامیه است. اگر به جنوب کشور سفر می‌کنید و به بازدید از تالاب‌های دیدنی علاقه‌مندید بازدید از این تالاب باشکوه را از دست ندهید.
سؤالات متداول
تالاب شادگان کجاست؟
تالاب شادگان در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان و ۵۰ کیلومتری آبادان واقع شده است.
چطور می توانیم به تالاب شادگان برویم؟
برای بازدید از این تالاب لازم است به استان خوزستان سفر کنید. بعد وارد اتوبان اهواز به آبادان شوید. در سه‌راهی دارخوین لازم است وارد جاده دیگری به سمت تالاب شده تا در نزدیکی تالاب به روستای صراخیه برسید. همچنین می‌توانید از ماهشهر به سمت تالاب شادگان بروید.
بهترین زمان بازدید از تالاب شادگان چه موقعی است؟
بهترین زمان سفر به این تالاب، آذر تا فروردین است.
