در کشورمان ایران جاذبه‌های طبیعی گوناگون و همچنین حیرت‌انگیز بسیاری وجود دارد که هر گردشگری را به وجد می‌آورد. یکی از این جاذبه‌های اسرارآمیز در خطه‌ی شمالی کشورمان تالاب استیل است که با نام دریاچه متحرک آستارا هم معروف است. اگر دوست دارید بدانید چرا این تالاب را با این عنوان می‌خوانند در این مقاله با سفرهای پایتخت همراه باشید.
قدری درباره تالاب ها
اما پیش از آن که به معرفی تالاب استیل بپردازیم خوب است قدری درباره تالاب‌ها و اهمیت وجود آنها بدانیم. تالاب‌ها، مناطقی شگفت‌انگیزند. پرندگان، ماهی‌ها و گیاهان بسیاری زندگی خود را در این تالاب‌ها سپری می‌کنند. تالاب‌ها برای گونه‌های مهاجر، مأمنی آرام و پناهگاهی برای در امان ماندن از سرما به حساب می‌روند.
به همین خاطر حیات تالاب‌ها مساوی با حیات بسیاری از گونه‌های جانوری است که شاید اسم بسیاری از آنها را ندانیم. اما بی‌شک وجودشان برای اکوسیستم و کره زمین مهم است.
تالاب‌ها محیط‌هایی با خصوصیات مشترکی میان خشکی و آب هستند که موجب شکل‌گیری اکوسیستم‌های فوق‌العاده‌ای شده‌اند. مرداب‌ها، مانداب‌ها، خلاش‌ها، خلنگزارها، لشاب‌ها و آب‌بندان‌ها شامل تالاب‌ها می‌شوند. خوشبختانه در ایران هم تالاب‌های زیبایی وجود دارند که یکی از آنها تالاب استیل است.
معرفی تالاب استیل
تالاب استیل با مساحت ۱۴۰ هکتار از جمله زیباترین و اسرارآمیزترین تالاب‌های آب شیرین در شمال ایران است که در ۷ کیلومتری شهر آستارا قرار گرفته است.
این تالاب در سال ۸۴ به عنوان یکی از پنج منطقه نمونه گردشگری استان گیلان انتخاب شده و از آن موقع تا به حال به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این منطقه تبدیل شده است. این تالاب با نام‌های تالاب استیل، تالاب درختان شناور و دریاچه متحرک هم شناخته می‌شود.
در بازدید از این تالاب حس می‌کنید که در حال دیدن یک نقاشی سه‌بعدی و زیبا را از آب و درختان هستید. چرا که تصویر درختان سرسبز و تماشایی که در آب زلال تالاب می‌افتد، به قدری دیدنی است که نمی‌توانید از آن چشم بردارید. آب این تالاب همچون آینه‌ای در دل طبیعت جلوه‌های زیبای اطراف خود را منعکس می‌کند.
دلیل اسرارآمیز بودن تالاب استیل چیست و چرا باید از آن دیدن کنیم؟
همان‌طور که گفتیم تالاب استیل از جمله دیدنی‌ترین و اسرارآمیزترین جاذبه‌های طبیعی آستارا به شمار می‌رود. اما شاید بخواهید دلیل این امر چیست؟ چندین دلیل برای این موضوع وجود دارد. اولی وجود جنگل‌های سرسبز و بسیار بزرگ در اطراف تالاب است که گزینه‌ای مناسب برای عاشقان طبیعت‌گردی به شمار می‌رود.
دومین دلیل وجود پرنده‌های مهاجر در این منطقه است که هر ساله از سمت مناطق قطبی، اروپای مرکزی و ماورای خزر برای تولید مثل به تالاب استیل رهسپار می‌شوند.
چرا تالاب استیل، دریاچه شناور و متحرک خوانده می شود؟
دلیل بعدی جذابیت و اسرارآمیز بودن تالاب استیل مربوط می‌شود به وجود گونه‌های خاص گیاهی به ویژه گونه‌ی کمیاب توسکای شناور که از آن جایی که ریشه‌هایشان در آب رها است، دائماً در حال تغییر مکان هستند و یک جا قرار ندارند!
اما دلیل اصلی که باعث محبوبیت و جذابیت این تالاب شده و آن را به دریاچه شناور و متحرک معروف کرده جابه‌جایی خود تالاب است. کافی است چند روز در کنار آن کمپ کنید تا متوجه این موضوع شوید. در این جابه‌جایی‌ها درختان کوتاه به زیر آب رفته و بعد از مدتی دوباره سر از آب بیرون می‌آورند.
علت نام گذاری تالاب استیل چیست؟
اما شاید بخواهید بدانید علت نامیدن تالاب استیل به این نام چیست. به نظر می‌رسد سه روایت و نظریه‌ی مختلف درباره این نام‌گذاری وجود داشته باشد. طبق روایت اول دلیل این نام‌گذاری درختان توسکا هستند. همان‌طور که گفتیم ریشه‌های این درختان دائماً در حال حرکت است.
به همین خاطر بعضی معتقدند که استیل به معنای متحرک و لرزان است و نام آن از حرکت مداوم درختان گرفته شده. دلیل دیگری که برای این نام‌گذاری ذکر می‌شود این است که هستیل در گویش محلی به معنای آبگیر است و اسم استیل از آن گرفته شده.
اما روایت آخر درباره نام‌گذاری این تالاب به نام شخصی اشاره می‌کند که در زمان‌های قدیم صاحب زمین‌های اطراف تالاب بوده است. گفته می‌شود نام خانوادگی او استیل بوده و نام تالاب از اسم او گرفته شده است.
آشنایی با پوشش گیاهی تالاب استیل
پوشش گیاهی و جانوری تالاب استیل بسیار متنوع است و بیشتر از ۸۰ نوع گونه گیاهی و جانوری را در خود جای داده که برخی از آنها در خطر انقراض هستند. همان‌طور که گفته شد در شرق تالاب، درختان توسکای شناور از جمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد این منطقه به حساب می‌روند.
چرا که ریشه‌های این درختان در آب هستند و به همین خاطر، به نظر می‌رسد که درختان در آب شناورند. این پدیده، جلوه‌ی اسرارآمیزی به این تالاب بخشیده است.
در غرب تالاب هم جنگل‌های سرسبز و انبوهی به چشم می‌خورد که منظره‌ای چشم‌نواز پیش چشم گردشگران فراهم آورده است. علاوه بر تمام آن چه گفته شد نی، نیلوفر آبی و سرخس از دیگر گونه‌های گیاهی این منطقه به شمار می‌روند.
آشنایی با گونه های جانوری تالاب استیل
پوشش جانوری تالاب استیل هم به اندازه پوشش گیاهی آن متنوع است. چرا که انواع ماهی‌ها و دوزیستان همچون ماهی کپور و اردک ماهی، قورباغه و سمندر در این تالاب شگفت‌انگیز زیست می‌کنند.
این تالاب علاوه بر ماهی‌ها خانه‌ی انواع پرندگان مهاجر از اروپای مرکزی، شمال دریای خزر و مناطق قطبی مثل اردک، غاز، قو لک‌لک و مرغابی است. بعضی از این پرندگان مانند «چینگیر نوک سرخ» در دسته پرندگان کمیاب قرار دارند.
همچنین جانورانی مانند شغال، روباه، گراز وحشی و سمور آبی در اطراف دریاچه به چشم می‌خورند. از دیگر جاندارانی که در این منطقه زندگی می‌کنند می‌توان به نوعی موش بزرگ تالابی به نام نوتریا و انواع مار و لاک‌پشت اشاره کرد. لازم به ذکر است که این تالاب و محیط اطراف آن امروزه به‌عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام شده‌اند.
بحران زیست محیطی در تالاب استیل
متأسفانه وضعیت رسیدگی به تالاب‌ها در کشور ابداً مناسب نیست و این امر شامل حال تالاب استیل هم می‌شود. علت این وضعیت استفاده و برداشت بی‌رویه از آب برای آبیاری شالیزارهای آستارا و همچنین پیشروی انسان‌ها در نزدیکی تالاب که سبب کاهش مهاجرت پرندگان شده است.
علاوه بر این افزایش ساخت‌و‌ساز در اطراف تالاب و فعالیت کارگاه‌های صنعتی آسفالت و شن و ماسه و بدتر از همه تخلیه انباشت‌های زباله و نخاله، به همراه عبور دکل‌های فشار برق قوی از وسط آن، روزبه‌روز این تالاب را به سوی مرگی تدریجی هدایت می‌کند.
تالاب استیل از سال ۱۳۸۴ یکی از پنج منطقه نمونه گردشگری استان گیلان به شمار می‌رود که به رشد اقتصادی این استان کمک شایانی کرده است. خوشبختانه در سال ۱۳۹۳ هم با اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان، به دنبال بارش‌های فراوان، وسعت این تالاب به میزان زیادی افزایش یافت.
امکانات رفاهی در تالاب استیل
متأسفانه باید گفت تالاب استیل امکانات چندانی برای گردشگران ندارد و تنها آلاچیق‌هایی برای گردشگران و محلی برای شستن ظروف در آن در نظر گرفته شده است. علاوه بر این امکان قایقسواری در تالاب وجود دارد.
چه تفریحاتی می توانیم در تالاب استیل انجام دهیم؟
از جمله تفریحاتی که می‌توانید در منطقه تالاب استیل انجام بدهید باید به قایقسواری با قایق‌های پدالی یا موتوری اشاره کرد. به این طریق می‌توانید از فاصله نزدیک تالاب را ببینید و حتی عکاسی کنید. درختان توسکای شناور از جمله زیباترین سوژه‌ها برای عکاسی به شمار می‌روند.
همچنین محیط سرسبز پیرامون این تالاب یکی از زیباترین و بهترین مکان‌ها برای پیک‌نیک و کمپینگ است و می‌توانید به همراه خانواده یا دوستان و همراهان اوقات خوشی را در کنار این تالاب سپری کنید.
علاوه بر این همان‌طور که گفتیم این تالاب میزبان پرندگان کمیاب مهاجر است و می‌توانید در این منطقه به پرنده نگری بپردازید. چینگیر نوک سرخ و دسته قوها از جمله پرندگانی هستند که می‌توانید شانس دیدنشان را در فصول گوناگون به ویژه پاییز و زمستان داشته باشید.
همچنین طبیعت‌گردی در اطراف تالاب هم از دیگر فعالیت‌های مفرحی است که می‌توانید در منطقه تالاب استیل انجام بدهید و لذت ببرید.
بهترین زمان بازدید از تالاب استیل
تالاب استیل در هر فصل و ماهی زیبایی‌های خاص و منحصر به فردی دارد؛ اما بهترین زمان بازدید از آن پاییز است چرا که در این زمان پرندگان به تالاب می‌آیند و از شرجی تابستانی هوا کاسته می‌شود. فصل بهار هم موقع خوبی برای بازدید از این تالاب است.
چطور به تالاب استیل برویم؟
تالاب استیل در استان گیلان، حدود ۷ کیلومتری جنوب مرکز شهر آستارا، کنار جاده اصلی تالش واقع شده. برای رسیدن به این تالاب ابتدا باید به آستارا سفر کنید. از این شهر به سمت جنوب حرکت کرده و خودتان را به جاده آستارا – رشت برسانید.
بعد از طی کردن حدوداً پنج کیلومتر به تالاب خواهید رسید. یک جاده کمربندی دورتادور تالاب کشیده شده که با پیمودن آن چشم‌اندازهای بسیار زیبایی را خواهید دید. برای ورود می‌توانید از قسمت شمالی تالاب اقدام کنید.
نکات مهم بازدید از تالاب استیل
همان‌طور که گفتیم تالاب استیل منطقه شکار ممنوع است پس ابداً فکر شکار پرندگان به سرتان نزند! همچنین ماهیگیری در این تالاب مجاز نیست و فقط می‌توانید از ماهی‌فروش‌های اطراف ماهی مورد نظرتان را خریداری کنید.
بیش از حد به تالاب نزدیک نشوید چرا که امکان خالی شدن زیر پایتان و فرو رفتن در گل وجود دارد. با وجود این که قایق‌رانی یکی از تفریحات این تالاب است؛ اما طبق نظر فعالان محیط زیست، این کار به اکوسیستم منطقه آسیب می‌زند. بنابراین سعی کنید از این امکان تفریحی صرف نظر کنید.
نکته آخر این که طبیعت تالاب زیستگاه جانوران و گیاهان گوناگون است پس در این ناحیه از ریختن زباله و پسماند خودداری کنید.
جمع بندی
در این مقاله از سفرهای پایتخت به معرفی تالاب استیل یکی از اسرارآمیزترین و جذاب‌ترین تالاب‌های کشورمان پرداختیم. این تالاب که در نزدیکی آستارا واقع شده به دریاچه متحرک و شناور معروف است چرا که علاوه بر درختان توسکا با ریشه‌های شناور در آب، آب خود تالاب هم مدام جابه‌جا می‌شود.
اگر به بازدید از دریاچه‌ها و تالاب‌های تماشایی علاقه‌مندید بازدید از این تالاب شگفت‌انگیز را از دست ندهید.
سؤالات متداول
تالاب استیل کجاست؟
تالاب استیل در استان گیلان، حدود ۷ کیلومتری جنوب مرکز شهر آستارا، کنار جاده اصلی تالش واقع شده است.
چرا به تالاب استیل دریاچه متحرک گفته می شود؟
تالاب استیل به دریاچه متحرک و شناور معروف است چرا که علاوه بر درختان توسکا با ریشه‌های شناور در آب، آب خود تالاب هم مدام جابه‌جا می‌شود.
بهترین زمان بازدید از تالاب استیل چه موقعی است؟
بهترین زمان بازدید از این تالاب پاییز است چرا که در این زمان پرندگان به تالاب می‌آیند و از شرجی تابستانی هوا کاسته می‌شود.
چه تفریحاتی می توان در تالاب استیل انجام داد؟
از جمله تفریحاتی که می‌توان در این منطقه انجام داد باید به قایقسواری، پیک‌نیک و کمپینگ، طبیعت‌گردی، پرنده‌نگری و عکاسی اشاره کرد.
