رشته کوه هزار مسجد مرتفع‌ترین بخش استان خراسان رضوی است. این رشته کوه سرسبز پر از جنگل‌های انبوه ارس، کوه‌های بلند و استوار، رودخانه‌های خروشان و مناظر طبیعی بکر و تماشایی است. بلندترین قله این رشته کوه، کوه هزار مسجد با ارتفاع حدود ۳۶۹۵ متر است.
معرفی رشته کوه هزار مسجد
در معرفی رشته کوه هزار مسجد سری به استان خراسان رضوی می‌زنیم. این رشته کوه با طول ۴۹۷ کیلومتر و پهنای ۲۵۸۰۰ کیلومترمربع از شمال باختری به طرف جنوب خاوری امتداد پیدا کرده است. بلندترین بخش این رشته کوه سرسبز، کوه هزار مسجد با ارتفاع ۳۶۹۵ متر است. این کوه در فاصله ۷۸ کیلومتری از شمال باختری مشهد قرار دارد.
این رشته کوه توسط منطقه کلات نادری، دشت قره قوم ترکمنستان، شهرستان درگز و دشت مشهد احاطه شده است. این رشته کوه مانند یک مرز طبیعی، مشهد و صحرای خشک قره قوم ترکمنستان را از یکدیگر جدا می‌کند.
به طور کلی هزار مسجد کارکردی شبیه به یک دژ دارد و کاملاً نفوذناپذیر است. نادرشاه افشار هم از این ویژگی استفاده کرده بود و این مکان را به عنوان محل فرمانروایی خود برگزیده بود. این رشته کوه پر از دره‌های زیبا، جنگل‌های اُرس و مناظر بکر و دست‌نخورده است.
در این رشته کوه رودهای جاری، آبشارهای خروشان، کوه‌های استوار و چمنزارهای وسیع به زیباترین شکل خودنمایی می‌کنند و هوش از سر هر بیننده‌ای می‌برند. جالب است بدانید بخشی از کوه‌های هزار مسجد به «کپه داغ» مشهور هستند.
همچنین محلی‌ها به بخشی که در امتداد جاده درگز به قوچان قرار دارد «الله اکبر» می‌گویند. بلندترین قله این بخش ۲۴۰۰ متر ارتفاع دارد. در شرق الله اکبر، کوه خارپشته با ارتفاع ۲۷۱۲ متر و کوه کماس با ارتفاع ۲۴۱۰ متر قرار دارند. انبوه‌ترین جنگل‌های اُرُس رشته کوه هزار مسجد در این بخش‌ها دیده می‌شوند.
همچنین در جنوب شرق الله اکبر و شرق قوچان، کوه عمارت قرار دارد که رودخانه اترک از آن سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه با طول ۶۰۰ کیلومتر طولانی‌ترین رود ناحیه خراسان رضوی محسوب می‌شود. در جنوب منطقه سرخس می‌توان امتداد رشته کوه هزار مسجد شامل تپه‌هایی با ارتفاع ۸۰۰ متر را مشاهده کرد. پوشش گیاهی زمین‌های این بخش شامل گون و گیاهی است که از ریشه آن چسب سریشم تولید می‌شود.
کوه هزار مسجد در کجا قرار دارد؟
کوه هزار مسجد در کجا قرار دارد و چگونه می‌توان به این جاذبه طبیعی دسترسی پیدا کرد؟ کوه هزار مسجد بلندترین بخش رشته کوه است. این کوه در شمال شرق ایران و در استان خراسان رضوی قرار دارد.
برای دسترسی به این کوه می‌توانید با خودروی شخصی از شهر مشهد به طرف غرب حرکت کرده و از شهرستان تربت حیدریه عبور کنید. پس از حدود ۱۴۰ کیلومتر خودتان را به روستای بردسکن برسانید. ابتدای مسیر صعود به هزار مسجد در این روستا قرار دارد.
در صورتی که خودروی شخصی ندارید می‌توانید از قطارهایی که از مشهد به تربت حیدریه می‌روند استفاده کنید. همچنین می‌توانید از شهر مشهد به طرف خراسان جنوبی حرکت کنید و پس از عبور از روستای شوسف به روستای بردسکن بروید.
پس از رسیدن به روستای بردسکن باید مسیر صعود تا قله کوه هزار مسجد به طول ۱۰ کیلومتر را به صورت پیاده طی کنید. طی کردن این مسیر تقریبا ۴ روز طول می‌کشد.
علت نام گذاری کوه هزار مسجد
علت نام‌گذاری کوه هزار مسجد به دلیل وجود بیش از هزار مسجد در ارتفاعات آن است. در کنار این مساجد آثار تاریخی و باستانی زیادی وجود دارند که می‌توانید در سفرتان به هزار مسجد از آن‌ها بازدید کنید.
پوشش گیاهی و گونه های جانوری هزار مسجد
پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری هزار مسجد بسیار متنوع هستند. این منطقه پر از درختان وَرس، ارس یا سرو کوهی است. این گونه‌ی باارزش، بومی ایران است و بیشتر در مناطق کوهستانی و مرتفع (بیش از ۲۵۰۰ ارتفاع) رشد می‌کند.
درخت‌های ارس را می‌توان در دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز و شرق کشور مشاهده کرد. این گونه بسیار پایدار، سازگار و مقاوم در برابر انگل‌های طبیعی و بیماری‌های مختلف است و معمولاً بیش از ۲ هزار سال عمر می‌کند.
همچنین دره‌های هزار مسجد زیستگاه جانوران مختلفی مانند کل، روباه، بز، تشی، پلنگ و پایکا است. این منطقه بیشترین تعداد پایکاها را در خود جای داده است. این جانوران کوچک و چاق در لابه‌لای سنگ‌ها و صخره‌ها زندگی می‌کند. بعد از این حیوانات، روباه‌ها بیشترین تعداد جانوران هزار مسجد را تشکیل می‌دهند.
بهترین زمان برای سفر به هزار مسجد
بهترین زمان برای سفر به هزار مسجد فصل بهار و فصل تابستان است. در این فصول هوای منطقه پایدارتر بوده و برای کوهنوردی مناسب‌تر است. در بهار با رشد گیاهان سبز در این منطقه، چشم‌اندازهای بسیار زیبایی در کوه هزار مسجد پدید می‌آید.
در فصل تابستان اگر چه دمای هوا بالاتر می‌رود؛ اما همچنان شرایط برای صعود به این کوه مناسب است و می‌توانید راهی هزار مسجد شوید. در فصل پاییز و زمستان کوه‌های هزار مسجد پوشیده از برف می‌شوند. بنابراین صعود به این کوه در فصول سرد با خطرات زیادی همراه است و توصیه نمی‌شود.
اقامت در هزار مسجد
در صورتی که علاقه‌مند به اقامت در کوه هزار مسجد باشید می‌توانید در طبیعت بکر این منطقه کمپ بزنید. همچنین اقامتگاه‌های خوبی در شهرها و روستاهای اطراف کوه هزار مسجد وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به اقامتگاه دیار در کلات نادری و اقامتگاه خانه پدری در روستای عربچاه اشاره کرد.
اگر هتل را برای اقامت ترجیح می‌دهید بهتر است به هتل سپیده در شهرستان درگز یا هتل‌های مشهد سر بزنید. همچنین در کوه هزار مسجد جان پناه‌هایی برای مسافران یا کوهنوردان ساخته شده است. در زمان صعود به این کوه می‌توانید در این جان‌پناه‌ها اقامت کنید.
جان پناه‌های هزار مسجد عمدتاً از سنگ و چوب ساخته شده‌اند و در مسیرهای صعب‌العبور قرار دارند. دقت داشته باشید که این مکان‌ها فقط برای اقامت موقت مناسبت هستند و نمی‌توان طولانی مدت در آن‌ها ماند.
جاذبه های دیدنی هزار مسجد
از جاذبه های دیدنی خراسان رضوی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
روستای بردسکن
روستای بردسکن با طبیعت فوق‌العاده زیبای خود یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های هزار مسجد است. مسجد هزارگی و مجتمع بردسکن با قدمت دوران قاجار از برجسته‌ترین جاذبه‌های این روستا محسوب می‌شوند.
غار کارت با تنوع جانوری بالا
غار کارت با تنوع جانوری بالا در ۱۰ کیلومتری شمال شرق روستای بردسکن قرار دارد. درون این غار با انواع کرست‌های طبیعی تزئین شده است.
آبشارهای گردن‌سرخ با منظره‌ی تماشایی
آبشارهای گردن‌سرخ با منظره‌ی تماشایی خود در ۲۵ کیلومتری بردسکن قرار دارند.
اولنگ حیدر
اولنگ به سبزه‌زارهای دامنه رشته کوه هزار مسجد گفته می‌شود که چشم‌اندازی مسحورکننده دارند.
اولنگ حیدر یکی از این چمنزارهای زیباست که در فصل بهار عشایر در آن ساکن می‌شوند. در صورت تمایل می‌توانید در این منطقه کمپ بزنید. همچنین این منطقه پر از درخت‌های کهن ارس است.
اولنگ شاهی از معروف‌ترین اولنگ های هزار مسجد
اولنگ شاهی از معروف‌ترین اولنگ‌های هزار مسجد است که دسترسی به آن از روستای بقمج (از توابع شهرستان چناران) امکان‌پذیر است. این منطقه‌ی وسیع و سرسبز از قله هزار مسجد قابل مشاهده است. همچنین در این منطقه یک رودخانه‌ی پرآب و خروشان وجود دارد.
آبشار نورالی یا نورعلی
آبشار نورالی یا نورعلی یکی از زیباترین آبشارهای فصلی کوه هزار مسجد است. برای دیدن این آبشار باید خودتان را به ارتفاعات بالا و قله اصلی هزار مسجد در نزدیکی اولنگ حیدر برسانید.
ییلاق عربچاه
ییلاق عربچاه یک منطقه‌ی ییلاقی است که عشایر هزار مسجد در آن رفت و آمد می‌کنند. در این منطقه یک رود پرآب وجود دارد. همچنین در سفر به ییلاق عربچاه می‌توانید از سرپناه‌های ساخته شده توسط عشایر برای شب‌مانی استفاده کنید.
قله آت قولاق
قله آت قولاق یا گوش اسب یکی از معروف‌ترین قله‌های رشته کوه هزار مسجد است که در فاصله کمی از قله هزار مسجد قرار دارد. به دلیل وجود ۲ صخره بزرگ شبیه به گوش‌های اسب، این قله به آت قولاق مشهور شده است.
نکات سفر به هزار مسجد
نکات سفر به هزار مسجد شامل موارد زیر هستند:
- با توجه به ارتفاع بالا و شیب زیاد، برای صعود به کوه هزار مسجد حتماً با تیم‌های باتجربه و حرفه‌ای راهی این منطقه شوید.
- اگر قصد دارید به هزار مسجد سفر کنید حتماً از قبل شرایط آب و هوا را بررسی کنید. صعود به کوه هزار مسجد در زمان بارش برف و باران با خطرات زیادی همراه است.
- به علت وجود شیب تند در کوه هزار مسجد، خطر سقوط و آسیب‌دیدگی در این منطقه بسیار بالاست بنابراین حتماً در سفرتان به هزار مسجد موارد ایمنی را رعایت کنید.
- از ریختن زباله در طبیعت هزار مسجد جدا خودداری کنید.
- به هیچ وجه به پوشش گیاهی و جانوران این منطقه آسیب نزنید.
- در سفرتان به هزار مسجد حتماً از لباس گرم، کفش مناسب، کلاه و ضدآفتاب استفاده کنید.
سخن پایانی
در این مقاله رشته کوه هزار مسجد را معرفی کردیم. همان‌طور که گفته شد این رشته کوه مرتفع‌ترین بخش‌های استان خراسان رضوی محسوب می‌شود. هزار مسجد پوشش گیاهی و تنوع جانوری بسیار جذابی دارد. همچنین طبیعت بکر و سرسبز این منطقه مکان ایده‌آلی برای طبیعت‌گردی و کوهنوردی است.
سؤالات متداول
کوه هزار مسجد در کجاست؟
کوه هزار مسجد در شمال شرق ایران و در استان خراسان رضوی قرار دارد.
ارتفاع کوه هزار مسجد چقدر است؟
ارتفاع کوه هزار مسجد حدود ۳۶۹۵ متر است.
پوشش گیاهی هزار مسجد بیشتر شامل چه چیزی است؟
پوشش گیاهی هزار مسجد بیشتر شامل درختان ارس است.
