این روستا آب‌وهوا و طبیعت فوق‌العاده‌ای دارد بلکه قدمت تاریخی داشته و در فهرست آثار ملی و طبیعی ایران هم ثبت شده است. با ما در این مقاله همراه باشید تا با هم به معرفی روستای سنگان بهشتی در چندقدمی تهران بپردازیم.
معرفی روستای سنگان
روستای سنگان که در شمال غرب تهران و در بخش کن، در میان‌کوه‌های البرز میانی واقع شده، یکی از چندین روستای این منطقه بوده و نسبت به روستاهای اطرافش از مساحت بیشتر و قدمت بیشتری برخوردار است. از تهران تا این روستا حدوداً یک ساعت فاصله است و بازدید از آن به‌خصوص مناسب تهرانی‌هایی است که به دنبال دیدن‌کردن از مناطق دیدنی اطراف تهران هستند. سنگان شش محله به نام‌های سنگان پایین، سنگان میانی، سنگان بالا، باغ دره، دره‌تک و سنگان نو دارد. به سنگان پایین، ده پایین هم گفته می‌شود. این محله قدیمی‌ترین محله روستاست. ده میان یا میون محله و ده سر یا محله سر هم اسامی دیگر سنگان میانی و بالایی هستند.
این روستا جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت اما آبشار سنگان و چنار هزارساله که از جاذبه‌های طبیعی این منطقه هستند در فهرست آثار ملی و طبیعی ثبت شده‌اند.
گویش محلی روستای سنگان
شاید برایتان جالب باشد بدانید که اهالی این روستا به زبان یا گویش محلی خاص خودشان صحبت می‌کنند که ممکن است به عنوان یک تهرانی امروزی متوجه آن نشوید. این مردم در حقیقت به گویش تهران قدیم یا همان زبان تاتی صحبت می‌کنند و به این طریق اصالت خود را حفظ کرده‌اند. این گویش با معیارهای زبان فارسی معیار متفاوت است.
مردم سنگان به چه پیشه‌ای مشغول‌اند؟
اما شاید بخواهید مردم روستای سنگان چگونه روزگار می‌گذرانند و شغل اصلی آنها چیست؟ کشاورزی و باغداری پیشه‌ی اصلی مردم سنگان است و آنها این را مدیون شخصی به نام ناصر خان اویسی پسر عیسی خان از اهالی قدیم سنگان هستند. چرا که او بود که کشاورزی و باغداری امروزی را وارد این روستا کرد و این پیشه را به اهالی روستا آموخت. گفتنی است اهالی سنگان صنایع‌دستی خاص خود را هم دارند و از فروش آنها هم درآمدی حاصل می‌کنند. از جمله این آثار هنری دستی می‌توان به حصیربافی اشاره کرد. «سبد سنگونی» از آثار دستی مردم روستای سنگان است که فروش آن رونق زیادی دارد.
مردم سنگان همچنین سبزی و ادویه‌های خشک مانند گلپر و پونه و نعنا هم می‌فروشند و از این راه هم کسب درآمد می‌کنند.
معرفی گونه‌های جانوری و گیاهی روستای سنگان
روستای سنگان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و آب‌وهوای ییلاقی دارای گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری است که بد نیست کمی درباره آنها بدانید. از جمله این گیاهان متفاوت می‌توان به ریواس (که در فصل بهار می‌روید)، سماق، گلپر، زرشک و همچنین درختان میوه‌ای همچون انجیر، زردآلو، توت، سیب، گردو، گیلاس و آلبالو اشاره کرد. باغ‌های میوه سنگان یکی از جاذبه‌های طبیعی این روستا هستند و احتمالاً بتوانید از باغداران قدری میوه تهیه کنید.
از جمله گونه‌های جانوری که شاید در بازدید از سنگان با آنها مواجه شوید می‌توان به بز کوهی، قوچ وحشی، کبک، کل، تیهو، کفتار، روباه، پلنگ و گرگ اشاره کرد.
جاذبه‌های گردشگری روستای سنگان
همان‌طور که گفتیم روستای سنگان جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد و مناسب حال بازدیدکنندگان مختلف است. چنانچه عقاید مذهبی محکمی دارید و به دنبال بازدید از روستایی خوش آب‌وهوا با امامزاده‌های مختلف هستید بازدید از این روستا مناسب حال شماست. همچنین اگر عاشق کمپینگ و کوهنوردی و بازدید از جاذبه‌های طبیعی مثل دره و آبشار هستید باز هم‌سنگان توقعاتتان را برآورده می‌کند.
آبشار زیبای سنگان
آبشار زیبای سنگان که با ارتفاع ۳۰ متر در حقیقت بلندترین آبشار تهران هم هست از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری روستای سنگان به شمار می‌رود. شاید فکر کنید ۳۰ متر ارتفاع زیادی نیست اما اگر بدانید ۳۰ متر معادل با ارتفاع یک ساختمان ده طبقه است احتمالاً نظرتان را عوض می‌کنید! این آبشار باشکوه در فاصله ۶ کیلومتری شمال غرب روستای سنگان و در دامنه‌های قله پهنه حصار قرار گرفته و در فصول مختلف سال بازدید از آن تجربه‌ای متفاوت برایتان رقم می‌زند.
بازدید از آبشار سنگان
گفته می‌شود این آبشار در فصل بهار و ماه‌های فروردین و اردیبهشت در پرآب‌ترین حالت خود به سر می‌برد و در تابستان کمترین حجم آب را دارد. اما در فصل زمستان آب این آبشار یخ می‌زند و منظره‌ای استثنایی برای هر بازدیدکننده‌ای فراهم می‌کند. گفتنی است قطره‌های آب که از آبشار بیرون می‌زنند در این فصل یخ می‌زنند و به تونل یخی معروف شده‌اند! بی‌دلیل نیست که این آبشار در فهرست آثار طبیعی ایران ثبت شده. مسیر رسیدن به آبشار سنگان مسیر ساده‌ای نیست و بهتر است لباس مناسب و تجهیزات کوهنوردی به همراه داشته باشید.
آب این آبشار بعد از عبور از باغات روستا و سیراب‌کردنشان، به رودخانه کن می‌ریزد. در فضای اطراف این آبشار، می‌توانید جاهای صاف و مناسبی برای پیک‌نیک و حتی کمپینگ پیدا کنید. همچنین چندین فضای غار مانند کوچک هم بافاصله کمی از آبشار در سمت چپ آن وجود دارند.
رودخانه سنگان
یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی روستای سنگان، رودخانه سنگان است که اگر به دیدن‌کردن از رودخانه‌های پرآب و کمپینگ در کنار آنها به همراه خانواده و دوستان علاقه‌مندید می‌تواند گزینه خوبی برایتان باشد. رودخانه فصلی سنگان، یک رودخانه بسیار طولانی است که از روستای سنگان هم می‌گذرد. سرچشمه این رودخانه از کوه کرکو بوده و پس از گذشتن از ده سر، ده پایین و ده باغ به رود کن می‌ریزد. در حقیقت این رودخانه چیزی حدود ۱۲ کیلومتر طول دارد. طبیعت فوق‌العاده زیبا در کنار آب روان و صدای پرندگان فضایی استثنایی برای عاشقان طبیعت در این ناحیه مهیا کرده.
ّ
قله پهنه حصار
قله پهنه حصار هم از جاذبه‌های گردشگری معروف اطراف روستای سنگان است که محلی‌ها به آن قله پهنه سار هم می‌گویند. این قله که یکی از زیباترین قله‌های رشته‌کوه البرز محسوب می‌شود از مقاصد محبوب کوهنوردان حرفه‌ای است. فاصله روستا تا این قله دیدنی حدوداً دو تا سه ساعت است. به جز سنگان می‌توانید از روستاهای خور و واریش هم خودتان را به این ناحیه برسانید. اما جذاب‌ترین مسیر برای رسیدن به این قله قطعاً مسیر آبشار سنگان است.
گفتنی است در دشت پهنه حصار امامزاده‌ای به نام بی‌بی زرین قمر قرار گرفته که در حقیقت خانه کوچکی است بین سنگ‌ها. این مزار در واقع در یکی از اتاق‌های این کلبه واقع شده و اتاق‌های دیگر کلبه مخصوص استراحت کوهنوردان است. به این قله پهن حصار و پشته بند هم گفته می‌شود و نام رسمی آن در بعضی منابع و سایت‌ها گندم چال است. پهنه سار از شرق به دره و روستای سنگان، از غرب به روستای خور و از جنوب به روستای واریش منتهی می‌شود و چیزی حدود ۳۴۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
چنار هزارساله روستای سنگان
همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، یکی از جاذبه‌های طبیعی مهم روستای سنگان که در فهرست آثار طبیعی ایران هم ثبت شده، چنار هزارساله است. این چنار که به دلیل واقع‌شدن در محوطه امامزاده قاسم به نام چنار امامزاده قاسم هم معروف است مانند سرو ابرکوه، درخت چنار خامنه و درخت گردوی کمان رستم از کهن‌سال‌ترین درختان کشورمان به حساب می‌رود. این چنار در آغاز تنه‌ای با چند شاخه بوده که باگذشت زمان، شاخه‌هایش که از تنه جدا شده بوده‌اند، بزرگ و بزرگ‌تر شده و تنه اصلی کم‌کم از بین رفته تا امروز که هرکدام از آن شاخه‌ها درختی است که قطری بیشتر از ۲ متر دارد!
دره روستای سنگان
دره سنگان هم از دیگر جاذبه‌های گردشگری سنگان به حساب می‌رود که اگر به بازدید از آبشار سنگان بروید با یک تیر دو نشان زده‌اید چرا که با رسیدن به آبشار در حقیقت در بالای دره سنگان خواهید بود. دره سنگان یکی از پرآب‌ترین دره‌های این منطقه است و در تمام ساعت‌های روز و حتی شب بسیار دیدنی و باشکوه است و هر بازدیدکننده‌ای را به وجد می‌آورد. اگر به بازدید از این دره می‌روید دوربین عکاسی و تجهیزات کوهنوردی را فراموش نکنید!
غار بیوک آقا، جان‌پناه کوهنوردان
غار بیوک آقا که در حقیقت جان‌پناه و استراحتگاهی برای کوهنوردان حرفه‌ای است در ضلع غربی آبشار سنگان قرار دارد. این غار در ارتفاع ۲۵۷۰ متری از سطح دریا واقع شده و کوهنوردان برای رسیدن به آن باید مسیر دسترسی از سنگان بالا و امامزاده قاسم را به سمت آبشار چیزی نزدیک دو ساعت پیاده طی کنند. شاید برایتان جالب باشد بدانید چرا به این غار بیوک آقا می‌گویند؟
گفتنی است غارهای بیوک آقا در کوه‌های تهران به دست مردی تبریزی به نام بیوک آقا کنده شده. مردی طبیعت دوست و انسان‌دوست که همچون فرهاد در قصه‌های ایرانی ظرف ۶۰ سال ۵ غار را با تیشه و پتک به‌تنهایی در دل کوه‌های البرز تراشیده تا جان‌پناهی برای کوهنوردان بسازد. او این غارها را با چنان مهارتی کنده که برای مدت‌ها بسیاری از افراد فکر می‌کردند این غارها طبیعی بوده و کار دست انسان نیست.
امامزاده‌های روستای سنگان
همان‌طور که گفتیم یکی از جاذبه‌های گردشگری روستای سنگان امامزاده‌هایش هستند. این روستا مزار چهار امامزاده را در خود جا داده که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
امامزاده سید علاءالدین
این امامزاده که در محله پایین واقع شده بالای تپه‌ای در کنار گورستان سنگان قرار دارد و یکی از نشانه‌های قدمت و اصالت منطقه سنگان است.
گورستان سنگان
شاید بتوان گورستان سنگان را هم در کنار باقی جاذبه‌های گردشگری این روستا گذاشت چرا که این گورستان کهن با باقی قبرستان‌ها فرق دارد. تاریخ‌های درج شده روی قبور نشان‌دهنده قدمت ۵۰۰ و حتی ۲۰۰۰ساله این گورستان هستند. اگر به بازدید از جاهای پر رمز و راز علاقه‌مندید بازدید از این گورستان را از دست ندهید.
امامزاده سید عمادالدین
این امامزاده در ده میان واقع شده و تکیه‌ای به نام تکیه سنگان هم در کنار این امامزاده قرار دارد که برای برگزاری مراسم‌های مذهبی از آن استفاده می‌شود.
امامزاده قاسم
بارگاه امامزاده قاسم هم از دیگر اماکن مذهبی سنگان است که نسبت به دیگر امامزادگان این روستا از جایگاه بالاتری برخوردار است چرا که ظاهراً ایشان از نوادگان امام سجاد بوده‌اند. این امامزاده در سنگان بالا واقع شده و مسیر رسیدن به آبشار سنگان هم از این نقطه شروع می‌شود. در اطراف این امامزاده سرویس بهداشتی و بوفه وجود دارد و برای برگزاری مراسم‌های مذهبی از آن استفاده می‌شود.
امامزاده عقیل
این امامزاده در حال حاضر در روستای مزرا واقع شده اما آن را هم جز امامزادگان روستای سنگان به حساب می‌آورند چرا که روستای مزرا در قدیم بخشی از روستای سنگان بوده که به دلیل ساخت بزرگراه تهران شمال از این روستا جدا شده.
چطور به روستای سنگان برویم؟
برای رفتن به روستا و آبشار سنگان از سمت کرج و غرب تهران، بعد از میدان دهکده المپیک به سمت شرق در اتوبان همت حدود سه کیلومتر مسیر را طی کنید و از محل میدان دوم شهران، به سمت کن وارد شوید. در ادامه از خیابان کوهسار به سمت امامزاده داوود و پس از حدود ۱۰ کیلومتر، در سه‌راهی به سمت چپ جاده که تابلو جهت سنگان را نشان می‌دهد، حرکت کنید. با پیمودن این مسیر به روستای سنگان پایین و از آن به سنگان بالا می‌رسید.
جمع‌بندی
روستای سنگان یکی از روستاهای منطقه کن در شمال غرب تهران و در میان‌کوه‌های البرز است که علاوه بر داشتن آب و هوای ییلاقی و باغ‌های میوه و طبیعت زیبا، بلندترین آبشار تهران یعنی آبشار سنگان و یکی از کهن‌ترین درختان کشورمان یعنی چنار هزارساله را در خود جای‌داده. این روستا همچنین چهار امامزاده و یک تکیه و گورستانی بسیار کهن دارد که دیدن‌کردن از آنها برای گردشگران مختلف هیجان‌انگیز خواهد بود. اگر شما هم به دنبال بازدید از جاذبه‌های گردشگری تهران و حومه‌اش هستید بازدید از روستای زیبای سنگان را از دست ندهید.
