از زمان پیدایش اپرا در اواخر قرن شانزدهم در ایتالیا، این رشته به عنوان یکی از معتبرترین رشتهها در سنت موسیقی غربی شناخته میشود. برای تکمیل این رشتهی محبوب، معماران به دنبال طراحی خانههای اپرایی بودند که علاوه بر تداعی عظمت این هنر، بتوانند نیازهای پیچیده فنی و آکوستیک آن را هم برآورده کنند. به همین علت سالنهای اپرا در قالب کاخهای مجلل نئوکلاسیک تا سازههای مدرن طراحی شدند و به عنوان ویترینهای باشکوهی برای اجرای اپرا مورد استفاده قرار گرفتند. با سفرهای پایتخت همراه باشید تا در این مقاله با زیباترین و باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیا آشنا شویم.
خانه اپرای کاخ گارنیه(Palais Garnier) در پاریس
خانه اپرای کاخ گارنیه(Palais Garnier) در پاریس یکی از باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیاست. در سال ۱۸۷۵، زمانی که چارلز گارنیه معمار ناشناس ۳۵ ساله در مسابقه طراحی خانه اپرای جدید پاریس برنده شد همه شگفتزده شدند. او این سالن را با الهام از کلیساهای جامع باروک، معابد یونانی و ویلاهای دوره رنسانس طراحی کرده و این سبک معماری را با فناوریهای مدرن مانند شیشه و فولاد درهم آمیخته بود. زمانی که از گارنیه درباره این شیوهی معماری جدید سؤال شد او این سبک را «سبک ناپلئون سوم» معرفی کرده و با این کار ناخواسته سبک جدیدی را در معماری پایهگذاری کرد.
جالب است بدانید حین ساخت این بنای مجلل و پرزرقوبرق، سازندگان با سطح بالایی از آبهای زیرزمینی مواجه شدند که سرعت ساختوساز را کاهش میداد. این بار باز هم گارنیه یک راهحل عالی ارائه داد و با ایجاد یک پایهی دولایه برای بنا، آبهای زیرزمینی را بهعنوان مخزنی برای استفاده در مواقع آتشسوزی ذخیره کرد.
در وسط سالن اپرای گارنیه پاریس یک چلچراغ بسیار بزرگ و باشکوه به وزن ۷ تن وجود دارد. از دیگر بخشهای فوقالعاده جذاب این بنا میتوان به مجسمهها و تندیسهای تماشایی، دیوارهای مرمرین درخشان و گچکاریهای چشمنواز اشاره کرد. در سال ۱۹۶۲ با افزودهشدن نقاشیهایی به سقف این بنا توسط مارک شاگال، زیبایی سالن گارنیه چندین برابر شد. این سازهی تماشایی در آن دوره بهعنوان یکی از مهمترین محلهای اجرای اپرا و باله مورداستفاده قرار میگرفت؛ اما از سال ۱۹۸۹ ساختمان عمدتاً میزبان اجراهای باله بود. در حال حاضر بخش عمدهای از اجراهای اپرا به ساختمانی جدید در میدان باستیل انتقال پیدا کردهاند و سالن گارنیه بیشتر به عنوان یک جاذبه تاریخی و فرهنگی شناخته میشود.
تئاتر کولون(Teatro Colón) در بوئنوس آیرس
تئاتر کولون(Teatro Colón) در بوئنوسآیرس بهعنوان نماد آرژانتین مدرن محسوب میشود. این سالن یکی دیگر از باشکوهترین سالنهای اپرا در دنیاست که با الهام از سبکهای معماری ایتالیایی، آلمانی و فرانسوی طراحی شده است.
زمانی که موج مهاجران اروپایی بهویژه از ایتالیا و اسپانیا به بوئنوسآیرس سرازیر شد آنها تصمیم گرفتند یک سالن جدید سازگار باسلیقه و فرهنگ خودشان در این شهر بسازند. بیترتیب فرانچسکو تامبورینی(Francesco Tamburini)، ویتوریو میانو(Vittorio Meano) و خولیو دورمال(Julio Dormal) که خود از مهاجران اروپایی بودند ساختمانی را طراحی کردند که نشاندهندهی کاملی از زیباشناختی تاریخ اروپاست. این سالن در سال ۱۹۰۸ با اثری از جوزپه وردی(Giuseppe Verdi) افتتاح شد. سالن کولون با ظرفیت ۲۵۰۰ صندلی و گنجایش ایستادن ۱۰۰۰ نفر تا قبل از افتتاح سالن اپرای سیدنی (سال ۱۹۷۳) بزرگترین سالن اپرای جهان محسوب میشد.
خانه اپرای سیدنی(Sydney Opera House) در استرالیا
خانه اپرای سیدنی(Sydney Opera House) در استرالیا یکی دیگر از باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیا و از ساختمانهای مدرن و خاص جهان است که در سال ۱۹۷۳ افتتاح شده است. اگر چه قبل از افتتاح رسمی این ساختمان، اجراهایی در آن انجام شده بود. مشهورترین این اجراها در سال ۱۹۶۰ و در زمان ساخت سازه بود که توسط پل رابسون، هنرمند آمریکایی در ساعت ناهار کارگران به اجرا درآمده بود. این خانهی اپرای باشکوه و مدرن معماری بسیار زیبایی دارد و پانلهای بتنی صدف شکل آن مشرف به بندر سیدنی هستند.
طی ساخت این ساختمان، مشکلاتی از جمله افزایش هزینهها، اعتصاب کارگران و تغییرات مکرر طراحی به وجود آمد و در نهایت معمار ساختمان یعنی یورن اوتزون(Jørn Utzon) استعفا داد. در سال ۲۰۰۳، یورن اوتزن به خاطر طراحی خانه اپرای سیدنی جایزه معتبر معماری پریتزکر(Pritzker Architecture Prize) را دریافت کرد. در سال ۲۰۰۷ این ساختمان به عنوان یکی از سازههای ارزشمند دنیا در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
تئاتر آلا اسکالا(Teatro alla Scala) در میلان
زمانی که صحبت از باشکوهترین سالنهای اپرای دنیا میشود محال است نام تئاتر آلا اسکالا(Teatro alla Scala) در میلان برده نشود. این سالن توسط معمار مشهور گیزپ پیرمارینی(Guiseppe Piermarini) طراحی شد و در سال ۱۷۷۸ با اجرای اپرای L’Europa Riconosciuta توسط آنتونیو سالیری افتتاح شد.
تئاتر آلا اسکالا با سبک معماری نئوکلاسیک و زیبای خود با رنگهای سرخ و طلایی پرتلالو تزئین شده است. این ساختمان ویژگی آکوستیک فوقالعادهای دارد و صدای خوانندهی اپرا را به طور کامل و دقیق به گوش مخاطبان میرساند. در حال حاضر اکثر خوانندگان و هنرمندان مشهور ایتالیا و دنیا در این سالن اپرا اجرا میکنند. همچنین بخشی از این سالن به موزه اختصاص داده شده و در آن اسناد، لباسها و سایر موارد مرتبط با تاریخ اپرا به نمایش گذاشته شده است.
خانه اپرای متروپولیتن(Metropolitan Opera House) در شهر نیویورک
خانه اپرای متروپولیتن(Metropolitan Opera House) در شهر نیویورک که امروزه به عنوان یکی از زیباترین و باشکوهترین سالنهای اپرا در دنیا شناخته میشود ابتدا در برادوی (Broadway)، خیابان ۳۹ قرار داشت. این سازه در سال ۱۸۸۳ با اجرای فاوست چارلز گونود(Charles Gounod’s Faust) افتتاح شد. اما بهخاطر کوچک بودن فضای این ساختمان، در سال ۱۹۶۶ ساختمانی جدید با معماری مدرن در مرکز هنرهای نمایشی لینکلن ساخته شد و اجراهای اپرا هم به آن منتقل شدند. این ساختمان جدید برای جذب مخاطبان بیشتر، کیفیت بالاتری دارد و صفحههای پشت صندلیهای آن دارای زیرنویس به زبانهای مختلف هستند.
معمار خانه اپرای متروپولیتن شخصی به نام والاس کی هریسون (Wallace K Harrison) است. او در ابتدا طرحی با دهلیزهای بزرگ و مجسمههای باشکوه در نظر داشت؛ اما بعدها طرح خود را به یک سازهی مینیمال با رواقهای بتنی تغییر داد. این ساختمان در حال حاضر دارای ۳.۸۵۰ صندلی است و مکانیسمهای صحنهی بسیار پیشرفتهای دارد.
خانه اپرای سلطنتی(Royal Opera House) در لندن
خانه اپرای سلطنتی(Royal Opera House) در لندن یکی دیگر از بهترین و باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیا محسوب میشود. در قرن هجدهم و در سال ۱۷۳۲ ساختمانی در خیابان بو(Bow Street) به عنوان تئاتر کاونت گاردن(Covent Garden Theater) افتتاح شد. این ساختمان چند دهه بعد در اثر آتشسوزی آسیب دید و ساختمان جدید توسط ادوارد میدلتون بری (Edward Middleton Barry) با سبک معماری نئوکلاسیک طراحی شده و در سال ۱۸۵۸ افتتاح شد. این ساختمان برای مدت طولانی فقط میزبان اپراهای ایتالیایی بود؛ اما امروزه انواع اجراها از جمله تئاتر، باله، کارگاههای بازیگری و آواز هم در آن برگزار میشوند.
تئاتر آمازوناس(Teatro Amazonas) در مانائوس برزیل
تئاتر آمازوناس(Teatro Amazonas) در مانائوس برزیل پس از پانزده سال ساخت در سال ۱۸۹۷ افتتاح شد. مصالح این ساختمان از جمله سنگ مرمر کارارا همگی از اروپا آورده شدند و معمار آن، Celestial Sacardim ترکیبی از سبکهای باروک، رنسانس و نئوکلاسیک را در این ساختمان به کاربرد. همچنین این ساختمان دارای یک گنبد بزرگ پوشیده شده از موزاییک با کندهکاریهای بسیار زیباست که از یک مسجد ایرانی قرن شانزدهمی الگو گرفته شده است.
خانه اپرای ایالتی (Vienna State Opera) در وین اتریش
خانه اپرای ایالتی (Vienna State Opera) در وین اتریش یکی دیگر از باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیاست که در سال ۱۸۶۹ و در زمان امپراتور فرانتس ژوزف اول(Emperor Franz Joseph) ساخته شده است. این ساختمان دارای سبک نئوکلاسیک است و توسط ادوارد وان در نول و آگوست سیکارد وون سیکاردزبورگ طراحی شده است.
خانه اپرای ایالتی وین در طول جنگ جهانی دوم تا حدود زیادی بر اثر بمباران تخریب شد و تا سال ۱۹۵۵ موربازسازی قرار نگرفت. اما مدتی بعد این ساختمان زیبا بازسازی شد و امروزه هنرمندان زیادی از سراسر دنیا در آن به اجرا میپردازند. از جمله ویژگیهای این سالن اپرا میتوان به اجراهای مخصوص کودکان و فضایی برای ایستادن مخاطبین، علاوه بر صندلیها اشاره کرد.
تئاتر بولشوی(Bolshoi Theater) در مسکو
تئاتر بولشوی(Bolshoi Theater) در مسکو را میتوان یکی دیگر از باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیا دانست که توسط معمار اوسیپ بووه(Osip Bove) طراحی شده است. این ساختمان در سال ۱۷۸۱ افتتاح شده است و به عنوان نمادی از فرهنگ و هنر روسیه شناخته میشود. تئاتر بولشوی دوبار در اثر آتشسوزی آسیب دید؛ اما مجدداً مورد بازسازی قرار گرفت. امروزه این سازهی ارزشمند میزبان اجراهای متعدد است.
سالن اپرای سانتوری هال(Suntory Hall) در توکیو
سالن اپرای سانتوری هال(Suntory Hall) در توکیو به خاطر آکوستیک فوقالعادهاش یکی دیگر از بهترین خانههای اپرا در جهان محسوب میشود. این سالن بهعنوان اولین سالن کنسرت خصوصی توسط گروه سانتوری افتتاح شد و در پاییز سال ۱۹۸۶ شروع به کارکرد.
سخن پایانی درباره معرفی زیباترین و باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیا
در این مقاله به معرفی ۱۰تا از زیباترین و باشکوه ترین سالن های اپرا در دنیا پرداختیم. برخی از این سالنها سبک معماری مدرن و برخی دیگر معماری کلاسیک با تلفیقی دارند. این سازههای باشکوه نه تنها محلی برای لذتبردن از اپرا هستند؛ بلکه به مکانی برای تماشای زیباترین تزئینات ساختمانی هم تبدیل شدهاند.