یکی از مناطق فوق‌العاده دیدنی و گردشگرپذیر کشورمان جزیره قشم است که با جاذبه‌های گردشگری گوناگون خود هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. جنگل حرا قشم یکی از این جاذبه‌های طبیعی این منطقه است که در این مقاله از سفرهای پایتخت به معرفی آن خواهیم پرداخت.
معرفی جنگل حرا قشم
جنگل حرا قشم که در شمال غرب جزیره قشم واقع شده، از جنگل‌های پنج‌گانه استان هرمزگان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره ایران و میراث طبیعی کشور به شمار می‌رود و از شهرتی جهانی برخوردار است. این جاذبه گردشگری همچنین یکی از عجایب هفت‌گانه قشم به حساب می‌رود.
جالب است بدانید جنگل حرا قشم که با نام مانگرو هم معروف است به عنوان جنگلی دریایی هم شناخته می‌شود. با حرکت بین آب‌های این جنگل، درختان سبزی را خواهید دید که به نظر می‌رسد در میان انبوهی از چوب روییده‌اند.
این چوب‌ها در حقیقت ریشه درختان هستند که انتهای آنها رو به آسمان است و با تبدیل آب شور دریا به آب شیرین توانسته‌اند سال‌های بسیاری در این شرایط زنده بمانند.
چرا جنگل حرا قشم به این نام خوانده می شود؟
علت نام‌گذاری جنگل حرا قشم این است که پوشش گیاهی این جنگل را درختان «حرا» و «چندل» تشکیل می‌دهد. این درختان دیدنی به هنگام جزر دریا، از آب بیرون آمده و با مد آن تا نیمه در آب فرو می‌روند.
علاوه بر این باید اضافه کرد که آب‌وهوای استوایی این منطقه هم باعث شده تا درختان حرا از رشد خوبی برخوردار باشند.
منطقه حفاظت شده حرا
خوب است بدانید جنگل حرا قشم وسعتی برابر با ۸۲,۳۶۰ هکتار دارد و در سال ۱۳۵۱ به‌عنوان «منطقه حفاظت‌شده حرا» معرفی شده است. همچنین در سال ۱۳۵۴ با افزایش وسعت به ۸۵,۶۸۶ هکتار، عنوان پارک ملی به آن بخشیده شد.
اما این جنگل به قدری خاص و دیدنی است که علاوه بر این در سال ۱۳۵۶ به شبکه جهانی انسان و زیست‌کره یونسکو ملحق شد. در حال حاضر این منطقه توسط اداره کل محیط زیست استان هرمزگان محافظت می‌شود.
جنگل حرا قشم، زیستگاه جانوران گوناگون
جنگل حرا قشم به دلیل دارا بودن شرایط اکولوژی مناسب زیستگاه پرندگان مهاجر مناطق گرمسیری همچون حواصیل بزرگ، حواصیل هندی، کفچه نوک تیز، گیلانشاه، سلیم خاکستری، کاکائی و بسیاری پرنده دیگر است.
مضاف بر این انواع مختلف آبزیان و دوزیستان مانند انواع مارهای دریایی و ماهی‌ها و همین‌طور لاک‌پشت‌ها در این منطقه زیست می‌کنند. لازم به ذکر است که ۸۰ درصد از آبزیان دریای خلیج فارس در این منطقه تخم‌ریزی می‌کنند.
داستان های اسرارآمیز جنگل حرا قشم
از آنجایی که شکل و شمایل درختان جنگل حرا قشم با جنگل‌های دیگر متفاوت است از قدیم تا به امروز داستان‌های اسرارآمیز بسیاری در مورد فلسفه پشت این درختان گفته شده است.
به‌عنوان‌مثال برخی بر این باورند که درختان این جنگل از اشک چشم انسان روییده‌اند و عده‌ای معتقدند که آنها سوغاتی از کشور هندوستان هستند که در نزدیکی بندر لافت کاشته شده‌اند.
آشنایی با ویژگی های درختان جنگل حرا قشم
درباره درختان جنگل حرا قشم باید گفت که حرا به درختانی با شاخ و برگ سبز روشن با ارتفاع حدود سه تا ۶ متر گفته می‌شود که آب‌شور زی هستند. پوست این درختان خاصیت تصفیه‌کنندگی دارد. به این شکل که آنها آب دریا را گرفته و با دفع نمک آن، بخش شیرینش را جذب می‌کنند.
در حقیقت درخت حرا یک تصفیه‌خانه آب شیرین‌کن طبیعی به حساب می‌رود. درختان جنگل حرا قشم از قدمت زیادی برخوردارند و در تمام سال سبز هستند و به همین خاطر، با نام جنگل همیشه بهار هم شناخته می‌شوند.
همچنین اگر اهل طبیعت‌گردی هستید باید بدانید که با رسیدن خرداد، درخت حرا گل‌های زردرنگی می‌دهد که در میان انبوه شاخ و برگ آن بسیار تماشایی خواهد بود.
نحوه رویش درختان حرا
دانه درختان حرا قشم بر روی درخت جوانه می‌زنند و بعد با جداشدن از پایه مادری خود، در گل‌ولای پای درختان فرو می‌روند و به این ترتیب نهال جدیدی رشد خواهد کرد. چنین منطقه جنگلی زیبایی نتیجه همین شیوه تکثیر است.
درختان حرا برگ‌هایی با قاعده باریک و بیضی‌شکل و میوه‌ای بادامی‌شکل دارند. این میوه‌ها در تابستان می‌رسند و بعد از مدتی در آب می‌افتند و در خاک‌های ساحلی ریشه می‌زنند. گیاه چندل هم گل‌هایی به رنگ سفید و زرد دارد که در زمستان‌ها دیده می‌شود و میوه قهوه‌ای آن شبیه به گلابی است که در بهار می‌رسد.
جنگل حرا قشم در طول میلیون‌ها سال توانسته سازگاری خوبی با سواحل جزر و مدی و آب‌شور دریا داشته باشد و به همین خاطر از مقاوم‌ترین گونه‌های گیاهی به حساب می‌رود. گیاه حرا دارای ریشه‌های کوتاهی است که تعداد زیادی ریشه فرعی آن به سمت بالا می‌روند و اغلب تا ۳۰ سانتی‌متر رشد می‌کنند.
جنگل های حرا چه کاربرد و فایده‌ای دارند؟
جنگل‌های حرا فقط به جنگل حرا قشم خلاصه نمی‌شود و تا حوالی بندر پهل، بندر خمیر و جزیره هرمز امتداد دارد. برخی از مردم بومی در زمان مد به این جنگل‌ها می‌آیند تا به ماهیگیری یا هرس شاخ و برگ درختان بپردازند.
چرا که هرس کردن به پربارتر شدن درختان کمک می‌کند و همچنین بومیان می‌توانند از آنها برای مصارف شخصی یا فروش استفاده کنند.
درختان جنگل حرا قشم و باقی نواحی همچنین نقش مهمی در زمینه تأمین غذای دام، تولید زغال، تولید چوب و تهیه خمیر کاغذ بازی می‌کنند. علاوه بر این شیره داخل آوندهای آنها برای درمان بیماری‌های پوستی رایج در هرمزگان مفید است.
استفاده از چوب و برگ درختان حرا
درختان جنگل حرا قشم به علت عمر طولانی خود، تنه‌هایی بسیار محکم دارند و در گذشته از همین ویژگی آنها برای ساخت دهل استفاده می‌شده است. در واقع باید گفت که اولین دهل جزیره قشم با چوب درخت حرا ساخته شده.
علاوه بر این از آنجایی که چوب این درختان بر اثر سوختن دود سیاه تولید نمی‌کند، گزینه مناسبی برای تهیه زغال به شمار می‌رود. میوه و برگ این درختان هم به عنوان گیاه دارویی استفاده می‌شود. مضاف بر همه اینها ریشه درخت حرا مانند سدی طبیعی در برابر امواج و طوفان‌های دریایی عمل می‌کند.
جالب است بدانید آب و گل جنگل حرا قشم نمک و آهک در خود دارد و در قدیم مردم از گل آن برای لاغر شدن استفاده می‌کردند. به این صورت که آن را به بدن خود مالیده و بعد از خشک شدن، خود را در آب می‌شستند.
چطور از جنگل حرا قشم دیدن کنیم؟
جنگل حرا قشم در تنگه خوران و میان بخشی از استان هرمزگان و جزیره قشم واقع شده. این جنگل که در سواحل شمال غربی جزیره قشم قرار گرفته زیباترین بخشش در مثلث بندر لافت، روستای کوران و منطقه گازی گورزین است.
لازم به ذکر است که از سواحل قشم، راه خشکی به این جنگل‌ها وجود ندارد و تنها راه بازدید، از طریق آب است. اما ناخداهای ماهر و باتجربه شما را از آبراهه‌های کوچک این جنگل می‌برند.
برای بازدید از جنگل حرا قشم باید به اسکله روستای طبل، بندر لافت یا اسکله سهیلی بروید و از آنجا سوار قایق شوید و به جنگل وارد شوید. در این میان اسکله سهیلی از شهرت بیشتری برخوردار است چرا که امکاناتی همچون فروشگاه صنایع دستی و سوغاتی، سرویس بهداشتی و سوپرمارکت دارد.
بهترین زمان بازدید از جنگل حرا قشم چه موقعی است؟
از آن جایی که نواحی جنوب ایران، آب و هوای گرمی دارند، بهترین موقع سفر به جنگل حرا اواخر پاییز، زمستان یا اوایل بهار است. چرا که در این مواقع هوای خوبی بر منطقه حاکم است.
همچنین جزر و مد آب در این جنگل تقریباً هر ۶ ساعت یک‌بار اتفاق می‌افتد و اگر در حد فاصل بین جزر و مد، قایقی در این منطقه باشد، احتمال گیرافتادن آن وجود دارد. گرچه قایق‌ران‌ها در کار خود ماهرند و می‌دانند چه زمانی جزر و مد اتفاق می‌افتد. به همین خاطر درباره ساعت بازدید از جنگل باید به آنها اطمینان کنید.
چه تفریحاتی می توان در جنگل حرا قشم انجام داد؟
از جمله تفریحاتی که می‌توان در جنگل حرا قشم انجام داد باید به قایق سواری اشاره کرد. همان‌طور که گفتیم اسکله سهیلی، روستای طبل و بندر لافت از جمله مناطقی هستند که برای قایق‌سواری باید به آنها مراجعه کنید.
با قایق سواری در میان جنگل نه تنها می‌توانید از دیدن و تماشای درختان شگفت‌انگیز و اسرارآمیز حرا بهره‌مند شوید بلکه می‌توانید در همین حین از آنها عکاسی کنید و خاطره‌ای به یاد ماندنی از سفر خود به خانه ببرید.
جنگل حرا قشم همچنین یکی از مقاصد محبوب پرنده‌نگری به حساب می‌رود و در طول قایق‌سواری با انواع جانوران از پرندگان مهاجر تا پرنده‌های آبزی مواجه خواهید شد که لذت این سفر هیجان انگیز و رؤیایی را برای هر گردشگری افزون می‌کنند.
معرفی جاذبه های گردشگری نزدیک به جنگل حرا قشم
اما شاید بخواهید بدانید چه جاذبه‌های گردشگری در نزدیکی جنگل حرا قشم وجود دارند تا بتوانید با یک تیر چند نشان زده و از آنها هم دیدن کنید. از جمله این جاذبه‌ها باید به بام قشم، دره تندیس‌ها، تنگه چاهکوه، قلعه پرتقالی‌ها، گورستان تاریخی روستای لافت و دره ستارگان اشاره کرد.
جمع بندی
در این مقاله از سفرهای پایتخت به معرفی جنگل حرا قشم این جاذبه طبیعی اسرارآمیز در جنوب کشورمان پرداختیم که اگر اهل طبیعت‌گردی و بازدید از مناطق طبیعی منحصر به فرد هستید نباید بازدید از آن را از دست بدهید.
سؤالات متداول
جنگل حرا کجاست؟
جنگل حرا در تنگه خوران و مابین بخشی از استان هرمزگان و جزیره قشم واقع شده است.
جنگل حرا به چه معروف است؟
این جنگل به درختان اسرارآمیزش با ریشه‌هایی بیرون آمده شهرت دارد.
چطور به جنگل حرا برویم؟
برای بازدید از جنگل حرا قشم باید به اسکله روستای طبل، بندر لافت یا اسکله سهیلی رفته و از آنجا سوار قایق شوید تا به جنگل برسید.
بهترین زمان بازدید از جنگل حرا قشم چه موقعی است؟
بهترین زمان بازدید از جنگل حرا اواخر پاییز و زمستان یا اوایل بهار است.
