جنوب ایران به‌عنوان یکی از مناطق با تنوع غذایی غنی و طعم‌های خاص غذاهای محلی است. غذاهای جنوبی با استفاده از مواد اولیه دریایی، ادویه‌های خاص و تکنیک‌های پخت منحصربه‌فرد، طعمی تند، معطر و فراموش‌نشدنی دارند.
این منطقه با فرهنگ غذایی خود، ترکیبی از مزه‌های شور، تند و ترش را ارائه می‌دهد که نشان‌دهنده تأثیر دریایی و اقلیمی است. در ادامه با سفرهای پایتخت همراه باشید تا با خوشمزه‌ترین غذاهای جنوب ایران آشنا شوید.
قلیه ماهی
قلیه ماهی یکی از لذیذترین غذاهای محلی جنوب در استان خوزستان، محسوب می‌شود. این غذای خوشمزه، نوعی خورشت است که با ماهی، سبزی‌های معطر، سیر، رب انار و ادویه‌های خاص تهیه می‌شود و جایگاه ویژه‌ای در میان غذاهای دریایی مردم جنوب دارد.
تنوع ماهی‌های خلیج فارس و روش‌های مختلف پخت هر کدام از آن‌ها، طعمی منحصر به فرد به این غذا می‌بخشد. در سفر به شهرهای جنوبی مثل آبادان، بوشهر و هرمزگان، خوردن قلیه ماهی را فراموش نکنید. این خورشت هم مثل بقیه غذاهای ایرانی با برنج سرو می‌شود و ترکیب خوشمزه‌ای ایجاد می‌کند.
ماهی صبور
ماهی صبور یکی از خوراکی‌های محبوب مردم جنوب است که به شیوه سنتی روی آتش کباب می‌شود. این غذا در شهرهایی مثل بوشهر، بندرعباس و اهواز بسیار طرف‌دار دارد و معمولاً با سبزی پلو، برنج یا نان سرو می‌شود.
برای اینکه ماهی حین کباب شدن نسوزد و طعم بهتری داشته باشد، موادی مثل گشنیز، شنبلیله، تمبر هندی، رب، فلفل سیاه، سیر و پیاز را داخل شکم آن قرار می‌دهند. این ماهی که به دلیل پخت بدون روغن سالم و مقوی است، نمونه‌ای بی‌نظیر از غذاهای جنوب ایران به شمار می‌رود.
قیمه بوشهری
خورشت قیمه در هر نقطه از ایران انواع مختلفی دارد و قیمه بوشهری یکی از خوش‌طعم‌ترین و پرطرف‌دارترین آن‌ها است. این غذا که از غذاهای محبوب جنوب به شمار می‌رود، معمولاً با شیرین پلو یا شکر پلو سرو می‌شود و ترکیب طعم شیرین برنج با شوری و ترشی قیمه، مزه‌ای دلپذیر به آن می‌بخشد.
در قیمه بوشهری، گوشت کاملاً له می‌شود تا خورشت کش‌دار و نرم شود. مواد اصلی این قیمه شامل گوشت، سیب‌زمینی، لپه، زعفران، رب، پودر لیمو عمانی، دارچین و زیره است. قیمه بوشهری در دیگر شهرهای جنوبی هم طبخ می‌شود و در هر منطقه با تغییرات جزئی درست می‌شود.
سمبوسه
سمبوسه غذایی با ریشه عربی دارد که زادگاه آن لبنان است و به عنوان یک غذای جنوبی در شهرهای جنوبی شناخته می‌شود و مغازه‌های متعدد سمبوسه فروشی در این منطقه وجود دارد که انواع مختلف آن را طبخ می‌کنند.
سمبوسه از نان لواش، گوشت، سیب‌زمینی، سبزیجات معطر و ادویه‌های مختلف تهیه می‌شود. ویژگی شاخص سمبوسه‌های جنوبی، به‌ویژه آبادان، طعم تند و آتشین این غذا است.
این خوراک که به عنوان پیش‌غذا یا میان‌وعده سرو می‌شود، در مناطقی مثل هرمزگان و بوشهر نیز طرف‌داران زیادی دارد و طعم بی‌نظیر و نان ترد در بین افراد بسیار محبوب است.
فلافل
فلافل یکی از مشهورترین غذاهای جنوب ایران و خاورمیانه است که به عنوان نوعی فست‌فود سالم و مقوی شناخته می‌شود. این غذای محبوب از ترکیب نخود، پیاز و ادویه‌های مخصوص تهیه، پودر زیره و گاهی سبزیجات و سیب‌زمینی و به‌صورت سرخ‌کرده تهیه می‌شود.
فلافل با نان باگت و موادی مثل خیارشور، گوجه‌فرنگی و ترشی‌های جنوبی سرو می‌شود. انواع مختلف فلافل در ایران شامل فلافل آبادانی، خوزستانی و بندری است که هر کدام طعمی خاص و متفاوت دارند.
اوپیوزی
اوپیوزی به معنای آب پیاز است و یکی از غذاهای سنتی دزفول و شوشتر محسوب می‌شود و برای علاقه‌مندان به پیاز انتخاب مناسبی است. این غذا که نوعی آبگوشت غلیظ مشابه اشکنه است، از پیاز خلالی، نمک، فلفل، زردچوبه، رب انار و تخم‌مرغ تهیه می‌شود و معمولاً به‌صورت تلیت همراه با نان خرد شده سرو می‌شود.
اوپیوزی نه تنها در خوزستان بلکه در استان لرستان هم محبوب است و به دلیل مواد مغذی مثل تخم‌مرغ، گردو و رب انار که دارد به عنوان غذایی بسیار مقوی با پخت سریع به شمار می‌رود.
هواری
هواری یکی از لذیذترین غذاهای جنوب ایران است که در سفر به این منطقه باید آن را امتحان کنید. در جنوب، به هر غذایی که با مرغ، ماهی یا گوشت تهیه شود، هواری گفته می‌شود و معروف‌ترین نوع آن هواری ماهی است.
این غذا با برنج، ماهی هوور یا شیر بدون استخوان، سیر، تمبر هندی، گوجه‌فرنگی، ادویه‌های مخصوص جنوبی و سبزی‌های معطر تهیه می‌شود و عطر و طعم فوق‌العاده‌ای دارد.
دال عدس
دال عدس یکی از غذاهای خوشمزه و معروف جنوب به‌خصوص در بوشهر است. این خوراک مغذی سرشار از ویتامین‌ها برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود بینایی مفید شناخته شده است.
دال عدس، نوعی عدس قرمز کوچک‌تر از عدس معمولی است که در شهرهای جنوبی به همراه بلغور یا برنج شکسته به‌صورت سوپ تهیه می‌شود و در برخی مناطق به‌عنوان خورشت سرو می‌گردد.
مواد اصلی تشکیل‌دهنده آن شامل دال عدس، رب، ادویه‌جات و برنج شکسته یا بلغور گندم است که طعمی تند و دلپذیر به آن می‌بخشد و می‌توان به گوشت هم طبخ کرد.
انکاس یا ماهی مرکب
انکاس یا ماهی مرکب یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای جنوب ایران است که طرف‌داران زیادی دارد. این ماهی بدون تیغ معمولاً خیلی کم در بازار پیدا می‌شود و بیشتر آن به خارج از کشور صادر می‌شود.
با این حال، برخی رستوران‌های خاص در جنوب این غذا را سرو می‌کنند و به مسافران ارائه می‌دهند. برای تهیه انکاس، گوشت ماهی را به قطعات کوچک برش داده و سپس به پخت آن می‌پردازید تا طعم خوشمزه‌اش به‌خوبی نمایان شود.
نان چم چمو
نان‌های محلی جنوبی متنوع هستند و طرف‌داران زیادی دارند. نان چم چمو که به نان تخم‌مرغی معروف است، در استان هرمزگان، به‌ویژه بندرعباس و جزیره قشم محبوبیت زیادی دارد و گزینه‌ای عالی برای صبحانه یا میان وعده محسوب می‌شوند.
این نان خوش طعم از آرد، آب، تخم‌مرغ و شکر تهیه می‌شود و همراه با چای، طعمی به‌یادماندنی را برای شما به ارمغان می‌آورد.
دمی لخلاخ
دمی لخلاخ یکی از غذاهای سنتی و خوشمزه بوشهر است که باید در سفر به این استان امتحان کنید. دمی لخلاخ از کلمه لخلخه به معنی “بوی خوش” گرفته شده و در زبان محلی به نام “ماهی می‌یَدُم” شناخته می‌شود و نوعی پلو است که با ماهی ترکیب می‌کنند.
برای تهیه آن از فیله ماهی شیر، سیر، شوید، گشنیز، شنبلیله، زردچوبه، فلفل، برنج و پیاز استفاده می‌شود. دمی لخلاخ به دو روش متفاوت پخته می‌شود که تفاوت اصلی در اضافه کردن لیموعمانی یا تمبر هندی است.
این غذای خوشمزه که از بهترین غذاهای جنوبی محسوب می‌شود، معمولاً با انواع ماهی‌های هامور، سنگسر، سبیتی و سرخو تهیه می‌شود و طعمی بی‌نظیر دارد.
کراهی میگو
کراهی میگو یکی از غذاهای خوشمزه چابهار است که به دست بومیان با دقت و مهارت تهیه می‌شود. این خوراکی بی‌نظیر به عنوان یکی از غذاهای محلی این استان شناخته می‌شود و می‌توان آن را در بهترین رستوران‌های چابهار تجربه کرد.
این غذا از ترکیب میگو، پیاز و سبزیجات معطر مثل گشنیز و ادویه‌های مخصوص این منطقه تهیه می‌شود و طعمی متفاوت و خوشمزه دارد.
دوپیازه میگو
دوپیازه میگو، یکی از غذاهای جنوب ایران و بوشهر است که طرف‌داران زیادی در مناطق جنوبی و به‌خصوص جزیره قشم دارد. این خوراک لذیذ به‌راحتی تهیه می‌شود و معمولاً در کنار برنج سرو می‌گردد تا از طعم عالی آن لذت ببرید.
این غذا با ترکیب میگو، پیاز، رب گوجه‌فرنگی و ادویه مخصوص تهیه می‌شود و می‌توان آن را با برنج یا نان سرو کرد تا طعم خوشمزه‌اش برای همیشه در ذهنتان باقی بماند. همچنین در تهیه دوپیازه میگو می‌توانید به دلخواه سیب‌زمینی سرخ‌شده اضافه یا حذف کنید.
مهیاوه
مهیاوه به معنای “ماهی آب” است که در زبان محلی جنوبی‌ها به آن مهوه می‌گویند و یکی از غذاهای محبوب جنوب ایران است. این خوراک به‌عنوان نوعی سس یا غذای آبکی تیره و شور شناخته می‌شود که از ماهی ریز موتو تهیه می‌شود و معمولاً با نان یا دیگر غذاها سرو می‌شود.
برای تهیه این سس، ابتدا ماهی متو را خشک کرده و سپس با آب، آویشن، خردل، زیره و نمک مخلوط می‌کنند تا طعمی خاص به دست آید. پس از آن، مهیاوه را در خمره‌های بزرگ ریخته و برای مدت زمانی زیر نور خورشید قرار می‌دهند تا رطوبت اضافی آن گرفته شود.
نافله
نافله یکی دیگر از غذاهای سنتی و خوشمزه جنوب، به‌خصوص خوزستان است. این غذا از ترکیب گوشت چرخ‌کرده و آرد نخودچی تهیه می‌شود و شباهتی به کوفته قل‌قلی دارد. طعم بی‌نظیر نافله به ادویه‌های استفاده شده در پخت آن بستگی دارد که حس دلپذیری را به هر لقمه می‌دهد.
حرف آخر
غذاهای جنوب ایران با تنوع بی‌نظیر و طعم‌های لذیذ، نه‌تنها نشان‌دهنده فرهنگ و تاریخ این منطقه هستند، بلکه مزه و طعم‌های جدید را برای علاقه‌مندان به غذاهای متنوع جنوبی رقم می‌زنند.
استفاده از ادویه‌های معطر، مواد غذایی محلی و تکنیک‌های خاص طبخ، این غذاها را به یکی از خاص‌ترین و خوشمزه‌ترین خوراکی‌ها در ایران تبدیل کرده است. با امتحان کردن غذاهای جنوبی مثل قلیه‌ماهی، کراهی میگو و بسیاری موارد دیگر، می‌توانید لذت بی‌نظیر غذاهای این منطقه را تجربه کنید.
