کاخ توپکاپی استانبول، یکی از جاذبه های دیدنی و از زیباترین موزه‌های این شهر است. این بنا که در طول چهار قرن محل سکونت سلطان‌های عثمانی بوده است، حدود یک قرن پیش به عنوان موزه بازگشایی شد تا مردم بتوانند از نزدیک شاهد معماری باشکوه و کلکسیون‌های با ارزش فرهنگی و تاریخی این کاخ باشند. کتاب‌ها و نسخه‌های خطی همایونی نیز در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند تا گذشته‌ای شکوهمند را به یادگار بگذارد.
کاخ توپکاپی استانبول در طول تاریخ، به عنوان مرکز فرهنگی و سیاسی عثمانی‌ها شهرت داشته است. معماری این بنای تاریخی به شکلی منحصر به فرد و زیباست. در داخل موزه، مجموعه‌ای از آثار هنری، جواهرات و مجسمه‌ها نمایش داده می‌شوند که به زیبایی و ثروت تاریخی این کاخ اشاره می‌کنند.
بازدید از کاخ توپکاپی فرصتی است برای درک عمق فرهنگ و تاریخ استانبول و همچنین تأثیر فرهنگ عثمانی بر این منطقه. این موزه، یکی از مقاصد محبوب گردشگران استانبول است و باشکوه و زیبایی خاص خود، هر ساله میزبان بازدیدکنندگان بسیار از سراسر جهان می‌شود.
کاخ توپکاپی استانبول کجاست؟
کاخ توپکاپی استانبول در منطقه‌ای باستانی در این شهر واقع شده است. این کاخ بر فراز تپه‌ای به دریای مرمره و خلیج زرین مشرف است. کاخ توپکاپی در نزدیکی مکانی که پایتخت امپراتوری روم شرقی یعنی قسطنطنیه قرار داشته است، ساخته شده است.
این کاخ حدود یک ساعت با مرکز شهر فاصله دارد. فاصله‌اش تا فرودگاه‌های مهم شهر نیز حدود یک ساعت است. اما کاخ توپکاپی در کنار جاذبه های مشهوری مانند مسجد سلطان احمد، آب‌انبار باسیلیکا و موزه باستان‌شناسی واقع شده است. باتوجه‌به موقعیتش و مشرف بودن به دریا و خلیج، کاخ توپکاپی نمای بسیار زیبایی از شهر استانبول را دارد.
آدرس: استانبول، منطقه سلطان احمد
تاریخچه کاخ توپکاپی استانبول
کاخ توپکاپی استانبول یکی از مهم‌ترین و زیباترین قصرهای عثمانی بود که از سال ۱۴۶۵ تا ۱۸۵۳ مرکز حکومت امپراتوری عثمانی قرار داشت. محمد دوم در سال ۱۴۵۹ فرمان ساخت این بنای باشکوه را صادر کرد. قصر توپکاپی در منطقه‌ای زیبا بین خلیج طلایی و دریای مرمره ساخته شد و منظره‌ای شگفت‌انگیز از تنگه بسفر را پیشرو دارد. تا سال ۱۸۵۳ این قصر محل اقامت سلاطین عثمانی بوده و امروزه به یک موزه توریستی مهم تبدیل شده است. موزه توپکاپی حاوی آثار با ارزش هنری و ادبی بسیاری است که از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری ترکیه محسوب می‌شوند.
نام کاخ توپکاپی
کاخ توپکاپی استانبول که امروزه یکی از مشهورترین موزه‌های ترکیه به شمار می‌رود، در ابتدا نام دیگری داشت. این بنای شاهانه در عهد سلطان محمود اول نام کنونی‌اش یعنی “توپکاپی” را به خود گرفت. دلیل این نام‌گذاری این بود که دروازه‌ای بزرگ در ورودی اصلی کاخ وجود داشت که برای ذخیره‌سازی توپ‌های جنگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در زمان ساخت این بنای تاریخی، نام آن “سرای جدید عامره” بود اما پس از آتش‌سوزی، نامش به توپکاپی تغییر یافت. امروزه این کاخ زیبا موزه‌ای مهم برای بازدیدکنندگان محسوب می‌شود.
نحوه دسترسی به کاخ توپکاپی
کاخ توپکاپی در منطقه دیدنی سلطان احمد واقع شده است. این محله از لحاظ معماری و تاریخ بسیار غنی است. بازدیدکنندگان می‌توانند به‌راحتی از طریق اتوبوس، تراموا یا مترو به این منطقه دسترسی پیدا کنند. دو ایستگاه، پارک گلخانه و سلطان احمد، نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها به این مکان تاریخی هستند. از این ایستگاه‌ها می توان در مدت‌زمان کوتاهی در حدود پنج دقیقه به کاخ توپکاپی رسید. این بنای تاریخی حاوی بسیاری از اشیا هنری باستانی و نمونه‌هایی از معماری دوران عثمانی است که بازدید از آن‌ها برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ بسیار جذاب خواهد بود.
معماری کاخ توپکاپی استانبول
کاخ توپکاپی استانبول، مجموعه باشکوه است که با زیبایی معماری خود بازدیدکنندگان را حیرت‌زده می‌سازد. این کاخ چهار حیاط با دیوارها و دروازه‌های بلند دارد که در طرح اصلی توسط سلطان محمد چهارم در نظر گرفته شده بودند. ساخت بخش اصلی و دروازه ورودی کاخ در سال ۱۴۷۲ به اتمام رسید و دیوارهای کاخ، الهام گرفته از معماری اروپای قرون‌وسطایی، در سال ۱۴۷۸ ساخته شدند. در طول زمان، به دلیل وقایعی مانند زلزله و آتش‌سوزی، تغییراتی در معماری کاخ ایجاد شده است.
مصالح اصلی که در ساخت این کاخ به‌کاررفته شامل سنگ و چوب است و کاخ ادیرنه به عنوان الگوی ساخت این کاخ برگزیده شده است. کاخ توپکاپی نمونه‌ای بی‌نظیر از معماری عثمانی است و جلوه‌ای از ذوق و سلیقه هنری آن دوره را به نمایش می‌گذارد. بازدید از این کاخ، تجربه‌ای منحصربه‌فرد و فوق‌العاده برای علاقه‌مندان به تاریخ و هنر است.
قسمت‌های مختلف کاخ توپکاپی استانبول
با معماری منحصر به فرد و زیبایی‌های بی‌نظیرش، کاخ توپکاپی استانبول محلی است که می توان در آن به دنیایی پر از تاریخ، هنر و شکوه امپراطوری عثمانی سفر کرد. بخش‌های مختلف این کاخ موزه دیدنی عبارت‌اند از:
حیاط اول
حیاط اول کاخ توپکاپی استانبول، بزرگترین فضای باز کاخ است. در عهد عثمانی، افراد غیرنظامی می‌توانستند بدون مشکل وارد این حیاط شوند. ورودی اصلی حیاط اول، درب همایون نام دارد که در آن تجمع‌ها و رژه‌های مختلفی برگزار می‌شد.
در این حیاط آثار بسیاری از دوران گذشته مانند بقایای کلیسایی متعلق به دوره بیزانس و آثاری از هنرمندان مختلف بر روی دیوارها دیده می‌شود که گویای قدمت این محوطه است. همچنین دروازه‌ای تزیینی به نام دروازه سلام وجود دارد که یادآور قلعه‌های قرون‌وسطایی با برج و باروهای تیز است.
حیاط دوم
دروازه سلام کاخ توپکاپی استانبول به حیاط دوم که میدان دیوان نامیده می‌شود، وصل است. دلیل نام‌گذاری این دروازه به عنوان “سلام”، احترام و تعظیم هر فرد واردشونده نسبت به سلطان بوده است. تنها شخص سلطان و خادمان او حق عبور از این دروازه را داشتند.
حیاط دوم برعکس حیاط اول، خصوصی‌تر بوده و تنها بازدیدکنندگان رسمی و اعضای شورا می‌توانستند وارد آن شوند. این حیاط به اتاقی گنبدی‌شکل به نام تالار شورا متصل بود و چندین بار در هفته محل برگزاری جلسات شورا بوده است. حیاط دوم به دلیل خصوصی‌بودن، محل گردهمایی مقامات رسمی به شمار می‌رفته است.
حیاط سوم
دروازه‌ای که به حیاط سوم کاخ توپکاپی استانبول باز می‌شود، “دروازه سعادت” نامیده می‌شود. این حیاط محل اقامت شخصی سلطان و مدرسه داخلی کاخ بوده است. دسترسی به حیاط سوم در مقایسه با حیاط دوم، زیر نظرتر بوده است.
تنها سلطان و اعضای خانواده سلطنتی، گاهی نیز خادمان وفادار آن‌ها، اجازه ورود به این منطقه را داشته‌اند. در مناسبت‌های مهم، از فضای باز این حیاط برای برگزاری مراسم و جشن‌های بزرگ استفاده می‌کردند. در واقع حیاط سوم محل زندگی خصوصی سلطان و خانواده‌اش به شمار می‌رفته است.
حیاط چهارم
حیاط چهارم کاخ توپکاپی استانبول، شامل باغ‌های بزرگ با پلکان‌های متعدد و عمارت‌های مختلف است. این حیاط در ادامه حیاط سوم قرار دارد و شامل اتاق‌ها و ساختمان‌های متنوعی است.
از جمله این اتاق‌ها و ساختمان‌ها می‌توان به اتاق ختنه پسران سلطان، مکیدیه، عمارت صوفی، عمارت ایروان و عمارت بغداد اشاره کرد. باغ‌های وسیع با پلکان‌های فراوان و عمارت‌های متنوع، ویژگی منحصربه‌فرد حیاط چهارم را تشکیل می‌دهند. این حیاط شامل انواع اتاق‌ها و ساختمان‌هایی بوده که برای امور مختلفی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند.
حرم‌سرا
اندرونی کاخ توپکاپی استانبول که محل زندگی سلطان و خانواده‌اش بوده، “حرم‌سرا” نام داشته است. در ابتدا حرم‌سرا را به طور کاملاً جدا از هم برای زنان و مردان طراحی کرده بودند که نشان از تفکیک جنسیتی شدید در آن دوران دارد. بااین‌حال سلطان مراد سوم در قرن شانزدهم میلادی، حرم‌سرا را به عنوان محل اقامت خود هم انتخاب نمود تا خانواده‌اش را نزدیک‌تر به خودش داشته باشد. ورودی اصلی حرم‌سرا از حیاط مرکزی قصر بوده و مکان آن هم دقیقاً پشت ساختمان اداری قرار داشت تا از دید مردان دور بماند.
کتابخانه
کتابخانه شاهانه کاخ توپکاپی استانبول اثری زیبا از معماری قرن هجدهم است که شامل بیش از ۱۸ هزار جلد کتاب تاریخی با مهر سلطان احمد سوم است. قفسه‌های این کتابخانه با طراحی مناسب هوای موردنیاز را تأمین می‌کنند و پنجره‌ها با استفاده از عاج فیل ساخته شده‌اند که نشان از هنرمندی آن دوران است. علاوه بر کتاب‌های گران‌بها، آثاری همچون نسخه‌های خطی با نقاشی‌ها و مینیاتورهای فراوان نیز در این کتابخانه نگهداری می‌شود.
راهرو طلایی
یکی از منحصربه‌فردترین بخش‌های کاخ توپکاپی استانبول، راهرویی است که به آن “راهروی طلایی” می‌گویند. این راهرو اتاق خصوصی سلطان سلیمان را به بخش حرم‌سرا متصل می‌کند و قدیمی‌ترین قسمت کاخ به شمار می‌آید. برخلاف نامش، این بخش تزیینات ساده و دیوارهای سفیدرنگ دارد. دلیل نام‌گذاری این راهرو به عنوان “طلایی” در واقع به‌خاطر عبور سلطان از آن بوده است. این راهرو نشان‌دهنده اهمیت حرکت سلطان در قلب کاخ بوده که با وجود سادگی ظاهری، به دلیل عبور سلطان، جایگاه ویژه‌ای داشته است.
گنجینه امپراتوری
در کاخ توپکاپی استانبول ترکیه، مجموعه‌ای ارزشمند از جواهرات، اشیای تاریخی و هدایای پادشاهی به نمایش گذاشته شده است. این مجموعه که به نام “گنجینه امپراتوری” مشهور است، شامل الماس بسیار بزرگ کاشیکچی به وزن ۸۶ قیراط، تاج و گردن‌بندهای اعضای خانواده سلطنتی، خنجر دسته طلایی با غلاف جواهرنشان، کمربند شاه اسماعیل صفوی و سنگ‌های قیمتی منحصربه‌فردی است که نمونه‌های باارزشی از سبک معماری و جواهرسازی دوره‌های مختلف تاریخی را نشان می‌دهند.
مجموعه ظروف
در کاخ توپکاپی استانبول، بخشی هم به معرفی انواع ظروف تاریخی اختصاص‌داده‌شده است. در این بخش ظروف سرامیکی چینی و ژاپنی که به عنوان هدیه به امپراتوری عثمانی ارسال شده اند، ظروف مسی مورد استفاده در آشپزخانه سلطنتی و همچنین ظروف شیشه ای و سرامیکی اروپایی به نمایش گذاشته شده اند.
در بخش‌های دیگر این کاخ موزه می توان نقاشی‌های سلطان، مجموعه‌هایی از منسوجات و لباس‌های سلطنتی، انواع فرش و قالیچه و همچنین تسلیحات نظامی را مشاهده کرد. این موزه با داشتن مجموعه‌های گوناگون، تاریخ و فرهنگ غنی دوره عثمانی را به نمایش می‌گذارد.
بهترین زمان برای بازدید از کاخ توپکاپی استانبول
بهترین زمان برای دیدار از کاخ توپکاپی استانبول فصل بهار است. در این فصل سال باغ و محوطه‌های اطراف این بنای تاریخی سرسبز و زیبا به نظر می‌رسند. گل‌های فراوان در خیابان‌ها و باغ‌ها می‌شکفند و هوا نسبتاً ملایم است. البته اگر مایل به صرفه‌جویی بیشتر هستید، بهتر است در فصل‌های سردتر سال برای بازدید سفر کنید. در این ایام تعداد مسافران کم‌تر است و می‌توانید بلیط هواپیما یا اقامتگاه را با قیمت مناسب‌تری پیدا کنید. بازدید از مکان‌های تاریخی در کنار طبیعت سرشار بهاره لذت‌بخش‌تر است اما اگر بودجه مهم است، فصل‌های سرد سال انتخاب بهتری محسوب می‌شوند.
امکانات رفاهی کاخ توپکاپی
کاخ توپکاپی استانبول دارای مسیرهای دسترسی مناسبی برای بازدیدکنندگان است. اگرچه تردید در زمین سنگ‌فرش شده آن ممکن است برای کسانی که از ویلچر استفاده می‌کنند کمی سخت باشد. پارکینگ درون کاخ وجود ندارد ولی می‌توانید ماشین خودتان را بیرون پارک کنید. عکاسی درون تالارها و موزه قصر ممنوع است.
کلام آخر
استانبول، شهری با تاریخ عمیق و فرهنگ گسترده است که در گذشته پایتخت امپراتوری عثمانی بوده است و هنوز هم بقایای آن زمان را در سراسر شهر می توان مشاهده کرد. بین بناهای تاریخی و فرهنگی این شهر، کاخ توپکاپی استانبول به عنوان یکی از زیباترین بناها شناخته می‌شود. این کاخ به مدت بیش از چهار قرن محل اقامت پادشاهان عثمانی و شاهد بسیاری از رویدادهای تاریخی بوده است. امروزه، کاخ توپکاپی به عنوان یک موزه محبوب شناخته می‌شود که بازدیدکنندگان را به دنیایی از هنر، تاریخ و فرهنگ می‌برد. بازدید از این موزه، فرصتی استثنایی برای درک عمق فرهنگ و تاریخ استانبول و امپراتوری عثمانی است.
