شما با سفر به چین، یکی از بهترین کشورهای آسیای شرقی، شاهد بهترین صنایع دستی چین خواهید بود که نه‌تنها نشان‌دهنده خرد صنعتگران سنتی است، بلکه حامل مادی میراث فرهنگ چینی است؛ بنابراین حفاظت از صنایع‌دستی سنتی بسیار ضروری است. چین تمدنی باستانی با بیش از ۵۰۰۰ سال سابقه است. در این کشور، انواع صنایع‌دستی سنتی و رسمی وجود دارد و همه آن‌ها در نوع خود خیره‌کننده هستند. صنایع‌دستی سنتی چین، هر کدام گنجینه‌ای از فرهنگ چینی هستند و این آثار ارزش به‌ارث‌بردن و حفاظت را دارند.
برای آشنایی بیشتر با بهترین صنایع‌دستی چین و ارتباط آن‌ها با آداب‌ورسوم مردم این سرزمین، مطالب تهیه شده توسط مجله گردشگری سفرهای پایتخت را مطالعه نمایید.
۱۸ مورد از بهترین صنایع دستی چین
همان‌طور که گفته شد، یکی از راه‌های آشنایی بافرهنگ و آداب‌ورسوم مردم چین، شناخت بهترین صنایع دستی چین است. این کشور با تاریخ و تمدنی غنی، شامل انواع صنایع‌دستی است که می‌توانید در بازارها و خیابان‌های آن مشاهده کنید و به‌عنوان یادگاری و سوغات این کشور با خود ببرید. در ادامه به معرفی ۱۸ مورد از بهترین صنایع دستی چین و نحوه ساخت آن‌ها می‌پردازیم:
توآنشان
توآنشان که با نام‌های گونگشان و وانشان نیز شناخته می‌شود، کاردستی سنتی و هنر ملیت هان در چین است. این یک پنکه گرد با دسته است که نشان‌دهنده یک اتحاد دوستانه و فرخنده است. این بادبزن‌های دستی می‌توانند به شکل‌های دایره‌ای، شش‌ضلعی و سایر اشکال هندسی با طرح‌ها و رنگ‌های متنوع از جنس ابریشم نازک و مانند آن باشند. دسته بادبزن از چوب، بامبو، استخوان و مواردی ازاین‌قبیل ساخته می‌شود. شما می‌بایست برای استفاده از توانشان، نحوه استفاده صحیح از آن را بیاموزید.
چئونگ سام
چئونگ سام یکی از لباس‌های سنتی زنان و از بهترین صنایع دستی چین است که می‌تواند نمایانگر ویژگی‌های چینی باشد. cheongsam در دهه ۱۹۲۰ شکل گرفت و برخی از محققان معتقدند که منشأء آن را می‌توان به شنی، از سلسله‌های قبل از کین و هان نسبت داد. اگرچه تعیین منشأ آن هنوز بحث‌برانگیز است، اما هنوز یکی از زیباترین پدیده‌ها و اشکال در فرهنگ قدیمی لباس چین است.
ساخت چئونگ سام نیاز به اندازه‌گیری ۳۶ قسمت از بدن دارد و برای دوخت آن مهارت‌های مختلف گلدوزی سنتی مانند گلدوزی طلا، نقره، و لبه‌های غلتان، مورد نیاز است. فرایند دوخت این لباس سنتی حدوداً یک هفته طول می‌کشد. همچنین این امکان وجود دارد تا این لباس‌ها به طور ویژه با استفاده از گلدوزی‌های خاص برای مراسم خاص تهیه شود.
گلدوزی هانگژو
گلدوزی هانگژو، یکی از بهترین صنایع دستی چین، در دوران اوج خود در سلسله سانگ جنوبی بود. این گلدوزی سنتی نه‌تنها برای لباس‌های سلطنتی مختلف گلدوزی می‌شود، بلکه می‌تواند لباس‌های رسمی، لحاف‌ها، پرده‌ها، دیوارکوب‌ها و مواردی ازاین‌قبیل را نیز تزئین کند. در زمان اوج این هنر، تنها ۳۰۰ نفر بودند که به این مهارت تسلط داشتند. در صنعت قلاب دوزی هانگژو قاعده‌ای وجود دارد که تعیین می‌کند، کسانی که به این صنعت مشغول هستند مردان هستند، بنابراین به آن «گلدوزی مردانه» نیز می‌گویند.
فرآیند گلدوزی هانگژو بسیار دشوار است. یک اثر باید چندین فرآیند مانند کشیدن پیش نویس، سیم کشی، ترسیم پیش نویس و پردازش الگوی گلدوزی با نخ طلا و نقره را طی کند. طرز کار نفیس و دست و پا گیر است و تکنیک آن زحمت زیادی نیاز دارد و زمان‌بر خواهد بود؛ بنابراین، افراد کمی حاضرند خود را وقف یادگیری این هنر کنند.
کیسی
کیسی، از بهترین صنایع دستی چین و جوهر هنر ابریشم سنتی چینی است. این یکی از سنتی‌ترین انواع ابریشم بافی چینی است که از تکنیک چیدن تار و نشان دادن پود استفاده می‌کند و یک پارچه ابریشمی تزئینی بسیار مورد توجه می‌سازد.
قدیمی‌ترین اشیای ابریشمی Kesi را می‌توان به سلسله هان و وی نسبت داد؛ زیرا به دلیل ساخت پیچیده، آن‌ها عمدتاً برای تزئین استفاده می‌شوند. از زمان سلسله‌های سونگ و یوان، کیسی یکی از پارچه‌های سلطنتی بوده است که اغلب برای بافتن لباس‌های ملکه، پرتره‌های سلطنتی و کپی‌کردن خطوط و نقاشی‌های مشاهیر استفاده می‌شد.
هنر منبت فیلیگران
هنر منبت فیلیگران، که به عنوان بهترین صنایع دستی چین با استفاده از طلای خوب نیز شناخته می‌شود، یک هنر دستی سنتی چینی است که از زمان‌های طولانی به‌دست‌آمده است و عمدتاً در تولید جواهرات سلطنتی استفاده می‌شود. این هنر، ترکیبی از دو تکنیک فیلیگر و منبت است.
این هنر به‌عنوان یکی از هنرهای درباری شناخته می‌شود. مواد مورداستفاده همه فلزات گرانبها مانند طلا، نقره و جواهرات هستند و کاردستی آن بسیار پیچیده است. از طراحی تا آماده سازی مواد، مالش، بافندگی، سوزاندن، پر کردن و منبت‌کاری سنگ‌های قیمتی اغلب چندین سال طول می‌کشد.
تاج ابریشم طلایی امپراطور ژو ییجون از سلسله مینگ، تماماً از سیم طلا ساخته شده است و باورنکردنی‌ترین چیز این است که هیچ مفصلی در کل تاج یافت نشد و نحوه ساخت آن شگفت‌انگیز بود.
تیان-تسویی
صنایع دستی تیان تسوئی، یک فرآیند سنتی تولید جواهرات طلا و نقره چینی است. در واقع تیات تسوئی، یکی از بهترین صنایع دستی چین است، که نقش تزیین جواهرات طلا و نقره را ایفا می‌کند. جواهرات ساخته شده با کاردستی Tian-tsui دارای براقی و رنگ روشن است. تا زمانی که به محافظت در حین استفاده توجه کنید، درخشندگی و رنگ آن برای مدت طولانی حفظ می‌شود.
Tian-tsui اولین بار در سلسله هان و وی دیده شد. در سلسله‌های مینگ و چینگ بسیار محبوب بود. در دوره کیان لونگ، صنعتگری به اوج خود رسید و بیشتر در کاخ و خانواده‌های اشراف رواج داشت. تا پایان سلسله چینگ، بسیاری از خانواده‌های ثروتمند، هنگام ازدواج دخترانشان، مجموعه‌ای از جواهرات تیان‌تسویی را به عنوان جهیزیه آماده می‌کنند تا به عزت خود بیفزایند؛ بنابراین، جواهرات Tian-tsui نیز اغلب در مجموعه‌های خصوصی دیده می‌شود.
لازم به ذکر است، در قدیم مواد تیان تسویی را از شاه‌ماهی می‌گرفتند؛ اما امروزه می‌توان از مواد مختلفی مانند پر غاز و روبان به جای شاه ماهی برای ساخت جواهرات استفاده کرد.
سیتای ژوبیان
ژوبیان یکی از قدیمی‌ترین و بهترین صنایع دستی چین است. ای محصول ارزشمند در اواسط سلسله چینگ به وجود آمد و در آن زمان عمدتاً به عنوان خراج استفاده می‌شد. سپس مهارت ساخت این صنایع دستی چندین بار در سلسله‌های مختلف منتقل شده و تولید مجدد آن در دهه ۱۹۵۰ ازسرگرفته شد.
حکاکی هسته میوه
یکی از خلاقانه‌ترین و بهترین صنایع دستی چین، حکاکی روی هسته میوه‌هایی مانند هلو است که به عنوان «دفع شر» به گردن آویزان می‌شود. برخی از آن‌ها به‌صورت آویز، آویز بادبزن و یا مهره برای اهل ادب ساخته می‌شود تا با آن‌ها بازی کنند. این هنر با بیان مضامین پیچیده بر روی هسته‌های کوچک مشخص می‌شود و تکنیک حکاکی بسیار دقیقی را به کار می‌برد.
حکاکی بر روی هسته میوه در ژوشان، استان ژجیانگ یکی از فرآیندهای کنده کاری مینیاتوری ملیت هان است. این هنر روی هسته هلو، هسته زردآلو، هسته زیتون و سایر هسته‌ها پیاده می‌شود. هنگام کنده‌کاری گردو، نازک‌ترین چاقو کمتر از ۱ میلی‌متر قطر دارد. یک اثر کنده‌کاری باید با ده‌ها هزار برش حک شود.
وو تونگ زو یین
وو تونگ زو یین، که در لغت به معنای نقره روی مس سیاه راه می‌رود، است، یکی از بهترین صنایع دستی چین است. از مس به عنوان پایه کار استفاده می‌کنند، نقش‌های مختلفی را روی پایه حک می‌کند و سپس آب مذاب نقره یا طلا را در طرح پر می‌کنند. پس از خنک شدن آن را صاف کرده و با گذشت زمان، قسمت پایینی مس به طور طبیعی سیاه می‌شود و الگوی نقره‌ای یا طلایی را به صورت جلوه‌های تزئینی روشن سیاه‌وسفید، عتیقه، ظریف و شیک را نشان می‌دهد.
فرآیند وو تونگ زو یین بسیار پیچیده‌تر از مس و نقره معمولی است. صنعتگران باید بر ذوب آلیاژ، مدل‌سازی کنده کاری، خوشنویسی و نقاشی، خرده‌کاری و سایر مهار‌ت‌ها تسلط داشته باشند. صنایع‌دستی وو تونگ زو یین به‌طورکلی شامل چهار گنجینه مطالعه، ظروف شراب، مجموعه عطر، ست سیگار، ست چای و مواردی از این قبیل است.
سفال جیانشوی
سفال‌های جیانشوی، سفال‌های ییکسینگ، سفال‌های کوینژو و سفال‌های رونگ چانگ، به عنوان «چهار سفال معروف در چین» شناخته می‌شوند. تاریخچه سفال جیانشوی را می‌توان به قبل از سلسله سونگ نسبت داد. از خاک رس قرمز، زرد، آبی، بنفش و سفید به عنوان مواد اولیه ساخت این نوع سفال استفاده شده است. پس از شکل‌گیری بیلت، خط و نقاشی را با گلهای سفید یا گلهای رنگی دیگر کنده کاری و منبت کاری می‌کنند. پس از تفت دادن، باید چندین بار جلا داده شود. علاوه بر این، تزئین سفال جیانشوی اغلب با روش‌های حکاکی و پر کردن انجام می‌شود.
بافتنی‌های چینی
بافتنی‌های چینی از زمان‌های قدیم سرچشمه گرفته‌اند و به سنتی‌ترین و بهترین صنایع دستی چین، با ویژگی‌های تزیینی و به هنری محبوب در بین مردم تبدیل شده است. این هنر دستی، از آنجا که با آداب و رسوم و مفاهیم زیبایی شناسی دکوراسیون سنتی چینی مطابقت دارد، گره چینی نامیده می‌شود. این نشان‌دهنده خلاقیت هنری کارگران چینی باستان و جذابیت هنری فرهنگ سنتی است.
ظروف سرامیکی
سرامیک یک اصطلاح کلی برای سفال و چینی است. نام انگلیسی چین با سرامیک یکی است؛ بنابراین می‌توان دریافت که صنایع‌دستی سرامیکی، یکی از مرسوم‌ترین و بهترین صنایع دستی چین است که به بهترین شکل فرهنگ چینی را نشان می‌دهد و همچنین راه بازرگانی مهمی برای خروجی ارز خارجی و فرهنگ چین است.
سرامیک علاوه بر ویژگی‌های فرهنگی‌اش، زندگی اجتماعی، طبیعت، آداب و رسوم و مفاهیم، را نیز به‌عنوان یک حامل فرهنگی ملی منعکس می‌کند.
پازل Burr
پازل Burr، همچنین به عنوان قفل Kongming و قفل شایعات شناخته می‌شود. افسانه‌ها حاکی از آن است که لوبان، صنعتگر لو در دوره بهار و پاییز، از شش نوار چوبی برای ساختن یک اسباب‌بازی استفاده کرد که بتوان آن را کنار هم قرارداد و از هم جدا کرد تا بررسی کند که آیا پسرش باهوش است یا خیر.
یک مکعب ضربدری محکم دوخته شده را تنها در صورتی می‌توان یکی‌یکی از هم جدا کرد که قطعه چوبی اصلی آن پیدا شود؛ بنابراین این بلوک چوبی مبتکرانه، یکی از بهترین صنایع دستی چین محسوب می‌شود.
بالش Burr
گفته می‌شود که بالش Burr توسط لوبان حدود ۲,۶۰۰ سال پیش اختراع شده است. این بالش یک نیاز روزانه چوبی پیچیده و تاشو است که از یک تخته چوبی ساخته شده است و می‌توان از آن به عنوان بالش در هنگام خواب و یا یک نیمکت چوبی برای نشستن استفاده نمود. حمل آسان و سبک این بالش، آن را به یکی از بهترین صنایع دستی چین تبدیل کرده است.
کاردستی‌های کاغذی
برش کاغذ یکی از قدیمی‌ترین و بهترین صنایع دستی چین است و بیش از ۳۰۰۰ سال میراث و نوآوری، اطلاعات غنی تاریخی و فرهنگی ملت چین را در خود جای داده است. برش کاغذ چینی یک هنر عامیانه برای تمام مردم است که از ابزارهایی برای برش الگوهای روی کاغذ استفاده می‌کند که برای تزئینات و سایر فعالیت‌ها استفاده می‌شود.
کنده کاری چوب
منبت کاری یکی از بهترین صنایع دستی چین است که از عصر نوسنگی سرچشمه گرفته است و اولین آثار معرف صنایع دستی ساده منبت کاری به همان دوران بازمی‌گردد. توسعه مهارت‌های کنده کاری روی چوب در سلسله تانگ به اوج خود رسید. امروزه بیشتر مهارت‌های سنتی کنده کاری روی چوب از هزاران سال پیش به ارث رسیده و توسعه یافته است.
کنده کاری یشم
حکاکی یشم یکی از قدیمی‌ترین انواع کنده کاری در چین است. یشم فرآوری شده و به صورت صنایع دستی نفیس تراشیده می‌شود که به آن کنده کاری یشم می‌گویند. از این رو هنر یشم در بین مردم به طور گسترده به ارث رسیده است.
انواع زیادی از کنده کاری‌های یشم وجود دارد. باتوجه‌به مواد مختلف یشم، صنعتگران می‌توانند حکاکی‌های روی سنگ یشم را پس از طراحی دقیق به صنایع دستی نفیس تبدیل کنند. کنده کاری‌های یشم چینی با سابقه طولانی توسعه و ویژگی‌های متمایز آن زمان از شهرت بالایی در جهان برخوردار است.
ظروف حلبی
ظروف حلبی نوعی از بهترین صنایع دستی چین باستان است که قدمت آن به ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. بافت قلع نسبتاً نرم است، بنابراین قبل از اینکه بتوان از آن برای ساخت ظروف حلبی استفاده کرد، باید با سایر عناصر فلزی آلیاژ شود. ظروف حلبی سنتی دست ساز هستند، اما با ورود به عصر صنعتی و ظهور محصولات آلومینیوم و فولاد ضد زنگ، تولید ظروف حلبی سنتی بیش از پیش به حاشیه رفته و اکنون به تدریج از بین رفته است. بنابراین این ظروف حلبی در کشور چین به مرور زمان به ظروفی منحصربه‌فرد تبدیل شده‌اند.
سؤالات متداول
۱) منشا صنایع دستی چین چیست؟
صنایع‌دستی سنتی چین، هر کدام گنجینه‌ای از فرهنگ چینی هستند و این آثار ارزش به ارث بردن و حفاظت را دارند.
۲) معروف‌ترین صنایع دستی چین کدام است؟
چین را باید مهد سفال و سرامیک در جهان دانست و باید گفت که چینی‌ها مهارتی خاص و استثنایی در دنیا به‌خصوص در ساخت ظروف چینی دارند.
۳) بهترین صنایع دستی چین کدامند؟
از همه هنرها و صنایع‌دستی چینی، ظروف برنزی، گلدوزی، خوشنویسی، کلوزون، یشم، ظروف لاکی، قلمه‌های کاغذی، چینی، سفال، مهر و ابریشم، بهترین آن‌ها هستند.
سخن پایانی
در مقاله فوق به معرفی معروف‌ترین و بهترین صنایع دستی چین، ویژگی‌ها و قدمت تاریخی آن‌ها پرداخته‌ایم. همان‌طور که می‌دانید، کشور چین، یکی از تاریخی‌ترین و باستانی‌ترین کشورهای آسیای شرقی است و آداب و رسوم و فرهنگ مردم آن را می‌توان در آثار تاریخی و صنایع دستی منحصر به فرد آن مشاهده نمود. اگر شما نیز از علاقه‌مندان به کشف تاریخ و تمدن سایر کشورها هستید، پیشنهاد می‌شود سفر به چین و بازدید از آثار باستانی و صنایع دستی سنتی و ملی آن را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره برگزاری تور چین، تهیه بلیط و رزرو اقامتگاه‌های مناسب، با کارشناسان مجرب آژانس مسافرتی سفرهای پایتخت در ارتباط باشید.
