عمارت باغ سپهدار یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر قزوین است که در خیابان فلسطین غربی قرار دارد. این کوشک آجری دوطبقه در دوره قاجار ساخته شده است و در حال حاضر به عنوان یک محل اداری در اختیار جهاد کشاورزی قرار دارد. عمارت باغ سپهدار قزوین در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. با سفرهای پایتخت همراه باشید تا با این عمارت زیبا و تاریخی بیشتر آشنا شویم.
عمارت باغ سپهدار، یک کوشک آجری در شهر قزوین
عمارت باغ سپهدار، یک کوشک آجری در شهر قزوین است که با معماری خاص و زیبای خود امروزه به یک جاذبه‌ی دیدنی تبدیل شده است. برای آشنایی بیشتر با این سازه ابتدا باید به سراغ تاریخچه عمارت باغ سپهدار قزوین برویم. این عمارت در دوره قاجار و بین سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۷ به دستور محمدولی خان تنکابنی معروف به رئیس‌الوزرا ساخته شده است.
محمدولی خان تنکابنی یکی از شخصیت‌های مهم دوران قاجار بود و مناصب متعددی داشت. او سه دوره به عنوان نخست‌وزیری فعالیت کرد. تنکابنی القاب دیگری هم مانند «سپهدار اعظم» داشت و این لقب را احمدشاه قاجار شخصاً به او اعطا کرده بود. دلیل اعطای این لقب موفقیت‌های چشمگیری بود که او در جریان انقلاب مشروطه توانسته بود کسب کند.
در جنگ جهانی اول باغ سپهدار توسط نظامیان روس و انگلیس مورداستفاده قرار گرفت و پس از آن به دلیل بدهکاری مالیاتی رئیس‌الوزرا به دولت، عمارت توسط دولت تصرف شد. در این دوره باغ سپهدار به دلیل بی‌توجهی دچار آسیب شده بود که در سال ۱۳۳۵ موردبازسازی قرار گرفت و به اداره کشاورزی واگذار شد.
عمارت باغ سپهدار در ۳ اسفند سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در سال ۱۳۸۹ به لطف زحمت‌های شخصی به نام مرتضی تدین، در این بنا موزه‌ی کشاورزی تاسیس شد و انواع ظروف سفالی قدیمی، گاوآهن، تراکتورهای قدیمی، انواع داس و اره، خرمن‌کوب، حوض‌های سنگی برای آبشخور دام‌ها و موارد دیگر در آن به نمایش درآمدند. آقای تدین از درآمد خود لوازم موزه را خریداری کرده بود و هزینه‌های تعمیرات موزه و حقوق کارمندان را هم شخصات پرداخت می‌کرد. اما متاسفانه به خاطر عدم حمایت مسئولین این موزه تعطیل شد.
در حال حاضر موزه کشاورزی پس از گذشت سال‌ها همچنان تعطیل است و عمارت باغ سپهدار هم به عنوان محل اداری در اختیار جهاد کشاورزی قرار دارد. آقای تدین پس از تعطیلی موزه کشاورزی، وسایل این موزه را در مزرعه و انبار‌خانه‌ی خود نگهداری می‌کند.
معماری عمارت باغ سپهدار قزوین
در معماری عمارت باغ سپهدار قزوین از سبک معماری عمارت کلاه‌فرنگی یا کاخ چهلستون قزوین و مهمان‌خانه بزرگ این شهر الگوبرداری شده است. درصورتی‌که قبلاً از کاخ چهلستون بازدید کرده باشید به‌راحتی می‌توانید متوجه شباهت‌های این کاخ و باغ سپهدار شوید.
نمای این عمارت زیبا از آجر و چهارچوب‌های آن از چوب‌های نفیس و قدیمی ساخته شده‌اند. این عمارت در دوطبقه طراحی شده است. طبقه همکف عمارت باغ سپهدار دارای چندین اتاق با کاربری خدمات، یک سالن مرکزی و راهرو است. طبقه فوقانی بنا هم چندین اتاق و یک تالار مستطیل‌شکل دارد.
عمارت باغ سپهدار قزوین مشابه کوشک ساخته شده است. کوشک به بنایی مستقل گفته می‌شود که تمام اطراف آن فضای باز و مشجر دارد. این عمارت همچنین دارای یک ایوان به‌صورت غلام‌گردشی است و مانند راهرویی دورتادور بنا را احاطه کرده است.
در ضلع شمالی و جنوبی این بنا ۵ ستون و در ضلع شرقی و غربی آن ۷ ستون دیده می‌شود. این ستون‌ها در تقاطع اضلاع مشترک هستند. همچنین کف عمارت کمی بالاتر از کف حیاط ساخته شده است.
دسترسی به عمارت باغ سپهدار قزوین
برای دسترسی به عمارت باغ سپهدار قزوین باید ابتدا از سمت چهارراه ولیعصر به‌طرف چهارراه قدس بروید. در چهارراه قدس به سمت چپ پیچیده و مسیرتان را به‌صورت مستقیم ادامه دهید تا به چهارراه پادگان برسید. پس از عبور از چهارراه پادگان و چهارراه فلسطین به یک چهارراه دیگر با یک روگذر خواهید رسید. از زیر روگذر رد شوید تا در سمت چپ عمارت سپهدار را مشاهده کنید.
آدرس عمارت باغ سپهدار قزوین: ایران، استان قزوین، خیابان فلسطین غربی
بازدید از عمارت باغ سپهدار
همان‌طور که قبلاً گفته شد در حال حاضر بازدید از عمارت باغ سپهدار قزوین ممکن نیست زیرا این بنا به عنوان یک محل اداری توسط اداره کشاورزی استفاده می‌شود. اما در صورت تمایل می‌توانید سری به خیابان فلسطین غربی بزنید و از نمای بیرون عمارت را مشاهده کنید.
جاذبه‌های نزدیک به عمارت باغ سپهدار
از جاذبه‌های نزدیک به عمارت باغ سپهدار می‌توان به بازار قزوین، حمام قجر، کاخ چهلستون و پارک الغدیر اشاره کرد.
- بازار قزوین: بازار قزوین یکی از زیباترین بازارهای تاریخی ایران است که قدمت آن به دوران صفویه و قاجار بازمی‌گردد. این بازار بخش‌های مختلفی مانند سرای سعدالسلطنه، سرای قیصریه، سرای وزیر، سرای رضوی و سرای حاج رضا دارد. اگر در سفرتان به قزوین سری به سبزه‌میدان یا خیابان امام زدید حتماً از بازار قزوین به‌خصوص سرای سعدالسلطنه بازید کنید.
- کاخ چهلستون: کاخ چهلستون یا عمارت کلاه‌فرنگی در دوره صفویه و به دستور شاه‌طهماسب صفوی ساخته شده است. این کاخ زیبا در حال حاضر به موزه خوشنویسی تبدیل شده و در آن می‌توان آثار برخی از خوشنویسان مشهور کشورمان را مشاهده کرد.
- حمام قجر: قدمت حمام قجر به دوره صفوی بازمی‌گردد. این حمام به عنوان یکی از بزرگ‌ترین حمام‌های تاریخی ایران در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در حال حاضر حمام قجر به عنوان موزه مردم‌شناسی شهر قزوین فعالیت می‌کند.
- پارک الغدیر قزوین: این پارک مکان مناسبی برای استراحت و تفریح است. اگر پس از گشت‌وگذار در شهر قزوین نیاز به مکانی برای استراحت داشتید پیشنهاد می‌کنیم سری به پارک الغدیر بزنید.
سخن پایانی درباره عمارت باغ سپهدار قزوین
در این مقاله عمارت باغ‌سپهدار قزوین را معرفی کردیم. این عمارت زیبا و تاریخی یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های شهر قزوین است که متأسفانه در حال حاضر بازدید عموم از آن امکان‌پذیر نیست. امیدواریم در سال‌های آینده به لطف مسئولین، بازدید از این بنای جذاب امکان‌پذیر شود و علاقه‌مندان بتوانند از دیدن بخش‌های مختلف آن لذت ببرند.
